De katholieke contrareformatie begint met de stichting van de jezuietenorde. Ignatius van Loyola ontwikkelt zijn eigen praktische mystieke leer die ver af staat van de middeleeuwse scholastiek. Daarmee staat uiteindelijk ook de kern van het kerkelijk-katholieke denken zelf in het teken van de Reform staat

De relatie tussen de westerse monotheische religies. De wereld wordt na de middeleeuwen langzamerhand groter.

- opkomst vrije handel = intensievere contacten tussen de culturen. Dit betekent een nieuwe bezinning op de relaties tussen het jodendom, het christendom en de islam: Opkomst plurarisme.

Ook: Jezuieten die ver gingen in het aanvaarden van de oosterse godsdiensten zoals hindoeisme in hun christelijke missiewerk..

Maar reformatorische theologie deelt deze tolerante houding doorgaans niet en staat minder open voor inculturatie: Discussie:

Uit de ritenstrijd. De inculturatie (het integreren van lokale culturen in het christelijk geloof) is een splijtzwam binnen elke religie. De reformatorische theologie stond minder open voor deze inculturatie.

Het afschaffen van de sacrale tijd en ruimte leidde enerzijds tot een homogene seculiere werkelijkheid, maar anderzijds: tot een universum waarin afgoderij en demonen alomtegenwoordig werden omdat ze niet konden worden bezworen door een rite.