Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van 1900. Hoogtij van burgerlijke cultuur Tekst 3: Feesten en beelden van het vaderland

• 1 Feesten en beelden van het vaderland

  Dit is een preview. Er zijn 16 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 1
  Laat hier meer flashcards zien

• Waarvan werd de inhuldiging van Wilhelmina een symbool, dit in het licht van de grondwettelijke hervorming van Thorbecke uit 1848 (niet de koning als verantwoordelijke, maar parlementaire democratie met gekozen ministers als verantwoordelijken)

  De inhuldiging was een uitdrukking van een regeringswissel zonder persoonlijke macht. Het was een uitgelezen moment om een ideaalbeeld van Nederland neer te zetten zoals een burgerlijke elite dat voor zich zag. Een feestelijk bewijs van een groot burgerlijk zelfvertrouwen en een doelbewuste poging om eenheid te creëren.  Eenheid van natie en dynastie voorop stellen en boven de geloofsverdeeldheid en partijstrijd. De monarch als samenbindend element met feest voor het volk

• Wat typeerde de inhuldiging van koningin Wilhelmina?

  Het was vooral een feest van symbolen.
  Een regeringswisseling zonder persoonlijke macht.
  Een goede gelegenheid van een ideaalbeeld van het Nederland zoals een burgerlijke elite zich dat aan de vooravond van een nieuwe eeuw wilde vormen.
  Met talrijke manifestaties vormde zich een feestelijk bewijs van burgerlijk zelfvertrouwen. Poging om de idee van eenheid van natie en dynastie te doen triomferen boven geloofsverdeeldheid en partijstrijd.

• In welk opzicht voldeed dit feest aan de tendens van een rituele uitvergroting, die zo typerend werd geacht voor de monarchie rond de eeuwwisseling?

  - Wilhelmina werd als 'oogappel van de natie' gezien, mede doordat Emma haar een burgerlijke en geen aristocratische opvoeding gaf en doordat zij beiden geregeld het hele land doorreisden om zich aan het volk te tonen, een charme-offensief. Er werden liederen en gedichten geschreven over 'het koningskind dat komt tot haar vaders troon' die associaties opriepen met de liedcultuur rondom de Maagd Maria.
  
  - De Nieuwe Kerk was nooit uitbundiger versierd geweest als bij de inhuldiging, met allerlei verwijzingen naar de koloniën als zijnde een integraal bestanddeel van het rijk.
  
  -

• Hoe stond het met de persoonlijke macht van de monarchen in andere landen?

  In keizerlijk Rusland was de regie in handen van het hof. In de Britse democratie was de luister er niet minder om. Tussen 2870 en 1914 veranderde het publieke beeld van de Britse monarchie, de ceremonieen werden indrukwekkend, openbaar en populair. In GB was de rituele uitvergroting een uitdrukking van kracht van het vorstelijk symbool ondanks het ontbreken van persoonlijke macht.
  In Duitsland met keizer Wilhelm II, in de Habsburgse dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije en het tsaristische Rusland werd een rituele uitvergroting aangewend om de persoonlijke macht van de monarchen te exposeren en te bevestigen.

• Waartoe diende deze rituele uitvergroting?

  Het zelfvertrouwen van de natie extra luister bijzetten. Het was in de kern een burgerlijk feest, met een grote ondernemingslust zichtbaar in de hoeveelheid en de inhoud van de manifestaties.

• Hoe werd een verkleining van het machtsverlies in de Nederlanden gehanteerd?

  Door het overlijden van Willem III werd zijn tweede vrouw Emma von Waldeck-Pyrmont regentes over hun dochter Wilhelmina, 10 jaar oud.
  Zij moest als 'vreemdeling' bewijzen de Nederlandse constitutionele verhoudingen te respecteren en als vrouw daarin haar gezag te kunnen doen gelden. Ook moest ze het koningschap in Nederland trachten te nationaliseren overeenkomstig het algemeen streven in Europa om de internationaal georeinteerde dynastieen sterker in de natiestaat te verankeren.

• Welke kritiek had de sociaal-democratische partij (SDAP) op deze rituele uitvergroting van het koningschap?

  De burgerklasse die met de grondwetsherziening van 1848 het koningschap in Nederland gemaakt had tot 'een schijn, tot een ornament van de staat'. Diezelfde burgerklasse wil nu het koningschap tot een anker maken van het gehele vaderland.

• Hoe stond het met de integratie van het bestuur?

  Een organieke uitwerking van Thorbeckes nieuwe grondwet in de vorm van de provinciewet (1850) en de gemeentewet (1851) maakten een eind aan eeuwenoud gewestelijk particularisme. Het Limburgs separatisme was deed van zich spreken tot 1918.

• Wat streefden de sociaal-liberalen (Radicalen volgens Frans voorbeeld) na, en wie was hun voorman?

  Voorman was Marie Willem Frederik Treub
  De staat moet:
  - gelijkheid in ontwikkelingsvoorwaarden van enkelingen bevorderen,
  - het individuele eigendomsrecht aan beperkingen onderwerpen, en
  - economische activiteiten van een monopolistisch karakter overnemen uit
     de handen van particulieren
  D.w.z. "Gelijke levensvoorwaarden waarin iedere staatsburger zich naar zijn vermogen kon ontwikkelen".

• Waaruit blijkt dat de inhuldiging voornamelijk een burgerlijk feest was?

  Hoewel Amsterdam en Den Haag waren uitgekozen als centra van de feestelijkheden, vormden zich overal in het land burgercomités (meer in het noorden dan in het zuiden). Burgerwachten werden gerekruteerd voor de intocht en rijtoer door Amsterdam. Een erewacht van 20 jongens tussen 10 en 13 jaar en een ruitertroep van ruim 100 burgers te paard.
  Hier was de regie voor het grootste deel in burgerlijke handen.