De (politieke) ministeriële verantwoordelijkheid bestaat sinds de Grondwetsherziening onder leiding van Thorbecke in 1848, en houdt in dat ministers gezamenlijk en afzonderlijk verantwoording aan het parlement schuldig zijn voor hun doen en laten bij de vervulling van hun taken. De ministers zijn daarnaast politiek verantwoordelijk voor het optreden van de Koning. De parlementaire controle is in de praktijk ook van toepassing op het doen en laten van staatssecretarissen.

Een belangrijk gebruik in het Nederlandse parlementaire stelsel is de vertrouwensregel i. Volgens de vertrouwensregel moet een minister, staatssecretaris of kabinet aftreden als de betreffende bewindspersoon of bewindspersonen geen vertrouwen meer genieten van de meerderheid van het parlement (in de praktijk geldt de vertrouwensregel alleen voor de Tweede Kamer).

b) een sanctieregel

Het uitspreken van een wantrouwen tot het vertrek van bewindspersonen dan wel kabinetten moeten leiden, geeft het parlement een sanctiemogelijkheid voor gevallen waarin een minister in de ogen van het parlement heeft gefaald.