Startpagina / Samenvattingen / Beginselen van de democratische rechtsstaat : inleiding tot de grondslagen van het Nederlandse staats- en bestuursrecht / referendum-obligatoir-onderscheid

Participatie - Referendum en volksinitiatief

Q: Wat zijn de voor- en nadelen van referenda?

Voordelen: Vergroting politieke controle; Legitimerende werking. Nadelen: Legitimerende werking afwezig of kan zelf omslaan; Manipulatie; Ongenoegen op beleid in plaats van aan het onderwerp van het referendum houden; Burger die moet beslissen over ingewikkelde kwesties; Vertraging besluitvorming.

5 belangrijke vragen over Participatie - Referendum en volksinitiatief

Welk onderscheid kan worden gemaakt in een referendum?

- onderscheid naar juridische werking:

Consultatieve referendum; het overheidsorgaan is niet gebonden aan de uitslag van de stemming
Decisieve referendum; oordeel van de bevolking is bindend.

- onderscheid naar rechtsgrondslag:

Obligatoir referendum; dwingend voorgeschreven
Facultatief referendum; gehouden op verzoek van gerechtigden.

Waarom is een decisief correctief referendum niet verenigbaar met de Grondwet en een raadgevend referendum wel?

De invoering van een decisief correctief referendum tast het grondwettelijk monopolie van de wetgever aan. Formele wetten komen tot stand door de regering en de Staten-Generaal gezamenlijk (Art. 81 Gw) en de AMvB's door de regering (Art. 89 Gw) en als een burger ook een wet tot stand kan brengen of af kan keuren dan moet er een grondwetswijziging plaatsvinden. Bij een raadgevend referendum wordt er louter een advies gegeven en ligt de beslissende stem bij de wetgever hetgeen dus overeenstemt met de Grondwet.

Wat zijn de voor- en nadelen van referenda?

Voordelen:

Vergroting politieke controle;
Legitimerende werking.

Nadelen:

Legitimerende werking afwezig of kan zelf omslaan;
Manipulatie;
Ongenoegen op beleid in plaats van aan het onderwerp van het referendum houden;
Burger die moet beslissen over ingewikkelde kwesties;
Vertraging besluitvorming.

Sluit het facultatieve referendum het obligatoire referendum uit?

Ja, want een facultatief referendum wordt gehouden op verzoek van daartoe gerechtigden, terwijl een obligatoir referendum dwingend is voorgeschreven.

Sluit het consultatieve referendum het obligatoire referendum uit?

Een consultatief referendum sluit een obligatoir referendum niet uit. Het kan heus voorkomen dat een referendum dwingend wordt voorgeschreven (obligatoir), maar dat de uitslag niet bindend is (consultatief).