De internationale dimensie - Internationale normen in het algemeen - De (democratische controle op de) totstandkoming van internationaal recht

Question

Op welke wijze krijgt de betrokkenheid en zeggenschap van de Staten-Generaal bij de totstandkoming van internationale verdragen gestalte?

Answer 1

Onderhandeling overeenstemming verdrag, ondertekend door Nederlandse regering (Art. 90 Gw).

Na publicatie in Tractatenblad, verdrag ter goedkeuring aan Staten-Generaal voorgelegd (Art. 91 lid 1). Kan uitdrukkelijk goedgekeurd worden als tekst verdrag afwijkt van Grondwet. (Art. 91 lid 3 Gw en art. 6 Rijkswet goedkeuring en bekendmaking verdragen). Stilzwijgend bij minder belangrijke verdragen (Art. 3 juncto 5 Rijkswet goedkeuring en bekendmaking verdragen).

Pas na goedkeuring bekrachtiging (ratificatie) door regering en daardoor de treedt de wet in werking.

Geen ratificatie nodig? Regering ondertekenen onder voorbehoud van parlementaire goedkeuring.

Answer 2

Ratificeren/bekrachtigen is een volkenrechtelijke handeling door de regering. Brengt volkenrechtelijke binding tot stand. Nederland moet het verdrag naleven. Bekrachtiging mag, meestal, pas gebeuren na parlementaire goedkeuring.

Answer 3

Het internationale verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (IVBPR). Bevat veel een ieder verbindende bepalingen.
het Internationale verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten (IVESCR). Bevat weining een ieder verbindende bepalingen.

Answer 4

Verdrag treedt inwerking en gaat deel uitmaken van Nederlandse rechtsorde (interne werking). Voorrang verdragsbepalingen op Nederlandse wetten hangt af van artikelen 93 Gw (bekendgemaakt) en 94 (een ieder verbindende/directe werking).

Answer 5

De Raad van Europa is de grootste Europese internationale organisatie, opgericht met het doel om naast de VN bij te dragen tot de oplossing van de naoorlogse problemen. Naast het totstandbrengen van een grotere Europese eenheid, het handhaven van het beginsel van de democratische regeringsvorm en het verbeteren van de levensomstandigheden van de Europese burgers, behoort ook de bescherming van de rechten van de mens tot de belangrijkste doelstellingen van de Raad van Europa.

Answer 6

De regering zal in het algemeen slechts mogen ondertekenen onder voorbehoud van parlementaire goedkeuring; anders zou door ondertekening volkenrechtelijke binding gerealiseerd zijn zonder voorafgaande parlementaire instemming.

Answer 7

een verdrag kan uitdrukkelijk goedgekeurd worden, en wel bij wet.
uitdrukkelijk goedkeuring (bij wet), met tenminste 2/3 van het aantal uitgebrachte stemmen, bij verdragen die afwijken van de Gw dan wel tot zodanig afwijken noodzaken.
stilzwijgende goedkeuring. Deze is verleend als niet binnen 30 dagen na overlegging aan de Staten-Generaal door of namens de kamers of tenminste 1/5 van het grondwettelijk aantal leden de wens te kennen heeft gegeven dat het verdrag uitdrukkelijk moet worden goedgekeurd (art. 5 Rijkswet). Hiervoor wordt geopteerd bij minder belangrijke verdragen.

Answer 8

Uitvoeringsverdrag: Dit is een verdrag dat uitsluitend de uitvoering van een (eerder) door het parlement goedgekeurd verdrag betreft. Het uitvoeringsverdrag vormt de gebonden implementatie van het daaraan ten grondslag liggende 'moederverdrag'. Door goedkeuring van het moederverdrag is het uitvoeringsverdrag ook goedgekeurd. Het uitvoeringsverdrag dient wel ogv de Rijkswet goedkeuring en bekendmaking verdragen aan de Staten-Generaal overlegd te worden; indien een Kamer of tenminste 1/5 van het aantal leden daarvan zulks binnen 30 dagen na overlegging te kennen geeft, moet het verdrag aan parlementaire goedkeuring worden onderworpen. (art. 8 tweede lid Rijkswet)