Handhaving kan ook worden vormgegeven via privaatrechtelijke bevoegdheden en natuurlijk via het strafrecht worden bevorderd. Soms is de samenloop of opeenvolging van meerdere juridische handhavingsregimes effectief. Van belang is dat de wetgever steeds vaker kiest voor de mogelijkheid om een bestuurlijke boete als sanctie op te laten leggen door bestuursorganen. 

Bestuurlijke sancties kunnen zonder tussenkomst van de rechter door het bestuursorgaan zelf opgelegd worden. De belangrijkste zijn: de bestuurlijke boete, de last onder bestuursdwang en de last onder dwangsom. Bij de bestuurlijke boete is niet het strafrecht van toepassing, maar het bestuursrecht. De bestuursrechter heeft tot taak om op initiatief van de bestrafte achteraf naar aanleiding van een per besluit opgelegde sanctie te oordelen over de rechtmatigheid ervan.

Bestuurlijke sancties worden onderverdeelt in herstel- en bestraffende sancties. Een herstelsanctie (reparatoire of situatieve sanctie) is een sanctie die strekt tot het geheel of gedeeltelijk ongedaan maken of beëindigen van een overtreding, tot het voorkomen van de herhaling daarvan dan wel tot het wegnemen of beperking van de gevolgen van een overtreding. Een bestraffende sanctie (punitieve of repressieve sanctie) is een bestuurlijke sanctie voor zover deze beoogt de overtreder leed toe te voegen. Blijkens art. 5:2 lid 2 Awb, is de enkele last tot het verrichten van bepaalde handelingen niet als een bestuurlijke sanctie aan te merken.