Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van Boeken onder druk censuur en pers-onvrijheid in Nederland sinds de boekdrukkunst | 9789089643063 | Marita Mathijsen

• 1 Literatuur en censuur in de zestiende eeuw

• Welke overtuiging heerste er in de zestiende eeuw?

  Dat lekengeletterdheid en boekdrukkunst de favoriete wapens van hervormingsgezinden waren. Dat kwam vooral door de praktijken van Luther. In het katholieke kamp waren ze dan ook tegen geletterdheid van leken.

• Wanneer werden de eerste censuurmaatregelen getroffen door de kerk?

  Vanaf 1520. 

• Wat deed het edict van Worms? (1521)

  Het concretiseerde de censuurmaatregelen door te eisen dat voor drukken van elk godsdienstig werk eerst de goedkeuring van de kerk verkregen moest worden, en dat voor andere werken toestemming van de vorst noodzakelijk was. 

• Hoe pakten ze de censuur na het edict van Worms aan?

  Door overal plakkaten te plakken met werken die verboden waren en wat met de overtreders moest gebeuren. 

• Wat werd in 1529 toegevoegd aan verboden naast drukken en verkopen?

  Om dergelijke boeken aan te schaffen, te kopiëren, uit te delen, in ontvangst te nemen, te lezen of te verbergen.

• Hoe vond dit hele proces van repressie zijn voltooiing? (1550)

  In een bloedplakkaat waarin stond dat boeken en prenten niet mochten worden gemaakt, gedrukt, verhandeld, besproken of bekeken. Op elke overtreding stond de doodstraf.

• Wat was een onvoorzien gevolg van deze verscherpende censuur?

  Een groeiende aandacht voor literatuur.

• Waarom hadden gedrukte teksten in die tijd zoveel effect?

  Ze werden toen niet in afzondering gelezen, maar gezamelijk. Ze gaven aanleiding tot publieke behandeling en beleving in voorlees- en zelfs voordrachtssessies onder elkaar. Daardoor werd een ruim publiek bereikt en onstond een geëmotioneerd klimaat waarin snel gevoelens van solidariteit en actiebereidheid konden groeien.

• Welke omslag is er in de censuur na 1540?

  De overheid gaat de aandacht meer richten op bestraffen en onderdrukken van literatuur dan de eigenlijke teksten van de reformatoren zelf. Het verschoof ook van de eigenlijke ketterij naar bekommernissen om het fatsoen. Literaire teksten konden aanzetten tot zonde en opstandigheid. Massacultuur werd verdacht gemaakt als voedingsbodem van aanslagen op de door God gewilde orde.

• 2 Verboden in de gouden eeuw

  Dit is een preview. Er zijn 5 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 2
  Laat hier meer flashcards zien

• Hoe zat het in de zeventiende eeuw met censuur in de tolerante Nederlanden?

  Het kende officiële, repressieve boekencensuur, die zowel werd toegepast door de stedelijke en provinciale overheden als door de Staten-Generaal. De maatregelen konden gericht zijn tegen bepaalde, met name genoemde werken of tegen bepaalde soorten drukwerk. Ze bestonden vooral uit boetes, inbeslagname, geseling, gevangenisstraf en verbanning, en enkele keren de dreiging van een terechtstelling.