Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van Cultuurgeschiedenis van de oudheid | 9789040077722 | redactie, Nathalie de Haan, Stephan Mols.

• 1 De mediterrane leefwereld

  Dit is een preview. Er zijn 6 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 1
  Laat hier meer flashcards zien

• Wat behelsde, volgens Polybius, het cultuurbegrip in de oudheid?

  Volgens de hellenistische historicus Polybius (200-118) is cultuur een levensbehoefte, een manier om de hardheid van het bestaan te verlichten en de sociale banden te versterken.

• Wat kan men zeggen van de relatie tussen samenleving, cultuur en religie in de oudheid?

  De antieke samenlevingen waren doordrongen van religie, en veel van wat wij nu als culturele uitingen zien (toneel, dans), waren onderdeel van religieuze vieringen. De scheidslijnen tussen wat wij nu 'cultuur' en 'religie' noemen waren flinterdun of zelfs afwezig.

• Waarom hebben de auteurs van het boek gekozen voor een 'ruimere context' van het cultuurbegrip in de oudheid?

  Zij hebben gekozen voor de context van het brede begrip 'de leefwereld', omdat pas wanneer er zicht is op het grotere geheel, duidelijk kan worden waarom sommige cultuuruitingen van de oudheid exemplarisch geworden zijn.

• Welke factoren speelden mee bij het exemplarisch worden (voor ons) van cultuuruitingen van de oudheid?

  De waardering in de oudheid zelf, de overlevingskansen die de cultuuruitingen kregen, en de wijze waarop in latere tijd met dat cultuurgoed is omgegaan.

• OUHet boek roept de antieke leefwereld en wereldbeeld op.Welke categorieën bronnen hebben we daarvoor en welke beperkingen kleven aan die bronnen?

  Categorieën (p.9):

  • geschreven (literaire) bronnen
  • inscripties
  • archeologische resten

  De bronnen zijn gering in aantal (geschreven egodocumenten zijn er bijvoorbeeld nauwelijks, in tegenstelling tot latere perioden van de geschiedenis). Literaire bronnen zijn bovendien gekleurd, geschreven door en voor de elite en geven daarmee een beperkt en vaak vertekenend beeld, in ieder geval geen dwarsdoorsnede van de samenleving.

• Welke problemen zijn er met de bronnen uit de antieke tijd?

  -Het bronnenbestand (geschreven bronnen, inscripties, archeologische resten) is zeer gering
  -ego-documenten zijn schaars.
  -Literaire bronnen zijn vaak gekleurd omdat zij geschreven zijn voor de elite.
  De dwarsdoorsnede van de antieke samenlevingen komt daardoor uit de meeste bronnen niet naar voren.

• OUNoem twee mogelijke redenen voor de Griekse kolonisatie in de archaïsche periode.

  p. 21: Hierover is discussie. Lang werd gedacht aan een te snelle bevolkingsgroei als enige reden, bevolkingsgroei die niet door hogere voedselproductie kon worden opgevangen. Maar waarschijnlijk was ook de hevige competitie binnen de elite van de verschillende poleis een belangrijke reden. Vooral jongemannen met ambitie, voor wie geen ruimte was in hun polis, trokken weg, met een deel van de clientèle van hun familie in het kielzog.

• Wat was de betekenis van landschap en klimaat op het leven van de mensen in antieke samenlevingen?

  Men kon zich, met de beschikbare techniek en middelen van die tijd, slechts moeilijk weren tegen negatieve invloeden die op de leefomgeving inwerkten.

• Wat bedoelde Plinius de Oudere in zijn voorwoord voor Naturalis Historia toen hij schreef: 'een zware opgave is het, aan oude onderwerpen een actuele gloed te geven'?

  Iedere evocatie van het verleden geeft ook (vooral) een eigentijds beeld.
  
  --De wetenschap is voortdurend in beweging, stelt steeds nieuwe vragen en levert nieuwe inzichten op.
  --Ons beeld van de oudheid is anders dan dat van een paar generaties geleden, omdat onze eigen wereld veranderd is, en blijft veranderen.

• Wat was de betekenis van de taal in de oudheid?

  Gedurende de gehele oudheid werd het onderscheid tussen 'wij'en 'zij' , tussen 'ons'en 'de ander'gedefinieerd langs de lijnen van cultuur, met taal als één van de belangrijkste manifestaties