Samenvatting De duizelingwekkende jaren / druk 4 Europa 1900-1914

Een onderdeeltje van de samenvatting - De duizelingwekkende jaren / druk 4 Europa 1900-1914 Auteur: Philipp Blom ISBN: 9789023460022

• 0 Inleiding

•  Leven op stand van Ileen Montijn
  
  In haar boek stelt Ileen Montijn dat er iets merkwaardigs is met de Nederlandse niet-adellijke bovenlaag rond 1900. Het ligt voor de hand om deze groep aan te duiden als ‘(hoge) burgerij’. Maar volgens Montijn zouden de leden van deze groep zichzelf niet graag zo noemen. Waarom niet?

  Het lastig te definiëren begrip ‘burgerij’ was omstreden.
  
  De niet-adellijke leden van de elite zetten zich nadrukkelijk af tegen de middenklasse, die zij neerbuigend als ‘burgerij’ aanduiden.
  
  Zij voelden zich verheven boven ‘eenvoudige burgermensen’ als:
  

  1. middenstanders,
  2. handelslieden,
  3. dienstpersoneel en
  4. beoefenaars van vrije beroepen.     
• Waarom is de foto die Jacques-Henry Lartigue op 26 juni 1912 maakte tijdens de Franse Grand Prix zo illustratief voor de periode 1900-herfst 1914?

  De foto toont precies de opwinding, de energie en de snelheid die zo belangrijk waren voor deze tijd.
  
  Met zijn voorliefde voor snelle auto's en actie paste de fotograaf precies bij een tijdperk waarin autocoureurs volkshelden waren, snelheidsrecords wekelijks sneuvelden en massaproductie (handcamera) het leven veranderde.
• Wat betekent een Belle époque en tussen welke tijden speelde deze?

  1871 - 1914. Het was een periode van relatieve welvaart en ontplooiing van de kunsten voor de gruwel van de Eerste wereld oorlog
• Hoe beschouwen wij de periode voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog?

  Als idyllisch: de goede oude tijd, een belle époque verheerlijkt in rijk aangeklede films, een prachtige, ongerepte samenleving op het punt te worden verscheurd door krachten die haar onafwendbaar naar de ondergang zouden drijven.
  Volgens deze visie herrees, na 1918, de feniks van de moderniteit uit de as van de oude wereld.
• Hoe werd het niet-adellijke deel van de elite destijds volgens Montijn wel aangeduid?

  Patriciaat/patriciërs
• In 1900 waren er ingrijpende veranderingen in de verhoudingen tussen mannen en vrouwen.  Wat waren deze veranderingen?

  1. Verdienen eigen geld
  2. Massaal onderwijs
  3. Eisen van stemrecht
• Hoe ervoeren mensen die tussen 1900 en 1914 leefden deze periode?

  • snelle technologische veranderingen
  • nieuwe communicatiemiddelen
    vb dagbladen werden grote mediabedrijven, bioscopen kregen veel bezoekers
  • globalisering
    vb in VK vlees uit Nieuw-Zeeland en graan uit Canada → inkomen van grondbezitters daalt →technocaten, ingenieurs, stadsbewoners komen op → steden groeiden flink
    
  • ingrijpende sociale veranderingen
    vb de verhouding tussen mannen en vrouwen

  • de consumptiemaatschappij drukte een stempel op de tijd
    Dit kwam toen vooral door de massaproductie (bioscopen, kranten

  
  Eigenlijk zeer vergelijkbaar met hoe wij de huidige periode ervaren. Mensen hadden net als nu het gevoel dat ze leefden in een steeds snellere wereld die steeds harder voortraasde met onbekende bestemming.
• Wat vonden mensen uit die tijd er zelf van?

  Zij ervaren de tijd als rauwer en met angsten die dicht bij de onze liggen.
  Net als nu in de kranten: snelle technologische veranderingen, globalisering en ingrijpende sociale veranderingen. Gevoel dat ze leefden in steeds snellere wereld.
• Hoe ervoeren de mensen die toe leefden zelf de periode tot de Tweede Wereldoorlog.

  Zij ervoeren deze tijd als veel rauwer en kenden fascinaties en angsten die dicht bij onze tijd liggen. Het was een tijd van snelle technologische veranderingen, nieuwe communicatiemiddelen, globalisering en ingrijpende sociale veranderingen. Het was tevens de tijd van de opkomst van de consumptiemaatschappij.
• In 1900 waren er twijfels over het ontmanning. Wat is een getal wat gebruikt werd ter ondersteuning?

  De vruchtbaarheidcijfers daalde in Europa.