James Gibson werd geboren in 1904 in Ohio. Door zijn vaders werk bij de spoorwegen, reisden ze veel en observeerde Gibson wat later uitgewerkt zou worden tot de theorie van optische stroomvelden. Hij ging psychologie studeren aan Princeton en ontwikkelde belangstelling voor de filosofie. Holt, een voormalig student van James, de vader van de Amerikaanse filosofie en psychologie, als James waren sterk beïnvloed door Darwins gedachtegoed en namen afstand van de meer mechanistische benaderingen in de psychologie. Na Princeton ging Gibson lesgeven aan Smith College.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog verliet Gibson Smith College om Amerikaanse piloten te selecteren. Hij kwam tot de conclusie dat de perceptieleer niet volstond bij de selectie. Gibson benadrukte de relatie tussen waarnemen en bewegen en zo ontstonden de eerste contouren van zijn ecologische psychologie.

The perception of the visual world (1950) waarin hij afstand nam van de mechanistische psychologie.
The senses considered as perceptual systems (1966) waarin hij definitief afstand nam van de gangbare, veelal cartesiaanse opvatting over waarneming. Hij introduceerde een revolutionaire theorie over hoe onze zintuigen werken als perceptuele systemen, waarbij hij stelde dat waarnemen een activiteit is van het hele lichaam in een omgeving.
The ecological approach to visual perception (1979) waarin hij nieuw ontwikkelde concepten verder uitwerkte. Dit beschouwde hij als de eerste stap naar een nieuwe psychologie.