Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van Een nieuw vaderland voor de muzen | 9789035130296 | Karel Portman & Mieke B.Smits-Veldt

• 1 De literatuur van circa 1560 tot 1585 (126 bladzijden)

  Dit is een preview. Er zijn 12 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 1
  Laat hier meer flashcards zien

• Waarom heeft het boek de titel 'Een nieuw vaderland voor de muzen'?

  Na een aanloop, die omstreeks 1560 begint, komt de letterkunde na 1600 met groot zelfvertrouwen tot bloei die tot 1650 zal duren. De muzen staan voor de kunsten (de dichtkunst in de moedertaal die in de traditie van de klassieken was ingebed). Kortom het is het moment dat de renaissanceliteratuur geboren is. Het klassiek gedachtegoed was al eerder doordrongen, maar nu volgen ook de klassieke genres in lyriek en drama.  

• Hoe hebben de auteurs deze periode (1560 tot 1700) in beeld gebracht?

  Zij hanteren een ‘functionalistische benadering’ waarbij ze systematisch het functioneren van de literatuur behandelen, naast de ‘immanent’ literaire ontwikkelingen. Anders gezegd, de context waarin de literatuur tot stand kwam wordt telkens belicht; de politieke en maatschappelijke situatie, de rol van drukkers en uitgevers, de verbanden waarbinnen literatuur ontstond, zoals rederijkerkamers, vriendenkringen, geleerdenclubjes en bijbelkringen. En ook is er aandacht voor de doelgroep, de lezers.
  
  Het literaire aanbod wordt binnen de context van kringen, milieus of instituties, of in zijn relatie tot opdrachtgevers beschreven. 

• Welke genres worden in dit werk belicht?

  - De overgang van de rederijkerspoëzie naar de modernere vormen
  - De ontwikkeling van het drama
  - De emblemataliteratuur
  - Fictie in prozavorm (essayachtige beschouwingen, novellen en romans)
  - Religieuze literatuur: het lied en de mystieke teksten

• Welk element heeft in dit naslagwerk een belangrijke rol gekregen?

  De nog betrekkelijk jonge loot van de literatuurgeschiedschrijving,
  de boekwetenschap, is in dit werk een wezenlijk onderdeel geworden
  van de literatuurhistorie.

• In een recensie wordt gesproken van een enorme verrijking die dit deel t.o.v. de andere delen van Geschiedenis van het Nederlands zou hebben. Over welke verrijking gaat het hier?

  Ook vertalingen en vertalers konden in dit werk worden belicht. Deze verbreding betekent een opmerkelijke verrijking. De Nederlanden
  worden daardoor op een vanzelfsprekende manier geplaatst in een Europese of nog ruimere context. 

• Wat is verfrissend aan dit werk als we over de positie van de vrouw in de literatuur spreken?

  Met dit nieuwe handboek is de nadelige positie van de vrouwelijke auteur verdwenen. Alle vrouwelijke dichters en schrijvers uit de periode 1560-1700 die in de Lauwerkrans worden besproken en wier werk de drukpers heeft gehaald, hebben een plek gekregen in dit nieuwe vaderland, en niet in een
  aparte opsomming, maar als vanzelfsprekend onderdeel van de mainstream. 

• Waar heeft de opkomst van het protestantisme voor gezorgd?

  Deze opkomst heeft een verbazingwekkende hoeveelheid literaire energie vrijgemaakt. Niet alleen de geschoolden en predikanten lieten zich horen. 
  Een verklaring hiervoor vinden we in de relatief hoge scholingsgraad, eengoed ontwikkelde grafische nijverheid en de werking van de rederijkerskamers. 

• Op welk moment hervatte zich de literaire renaissance?

  Met de terugkeer van Van der Noot en de ambitie die zowel hij als zijn mededinger Houwaert koesterden om poet laureate van Brabant te worden. Ook droeg de elitaire humanistische cultuur hiertoe bij. 

• Welke overeenkomst zien we tussen Van der Noot en Houwaert?

  Beide dichters streefden een door de Staten van Brabant erkend dichterschap na en beiden hechtten ze een groot belang aan een luxueuze typografie.

• Wie of wat zijn de dopers?

  De dopers waren een beweging met een groot aantal verschillende groepen met eigen theologische opvattingen. De belangrijkste gemeenschappelijke kenmerken van de dopers zijn de opvatting dat wedergeboorte de voorwaarde is voor het toedienen van de doop en dat daarom alleen volwassenen gedoopt mogen worden en de visie op de kerk als een vereniging op basis van vrijwilligheid, los van invloed van de staat. Op deze punten braken de dopers met de middeleeuwse traditie waarin de samenleving gezien werd als een christelijke maatschappij en liepen zij vooruit op de moderne scheiding van kerk en staat.