In de kern draait om het idee dat de overtuigingen in onze geest, onze ‘beliefs’, primair regels zijn voor ons handelen. Ze zijn een beetje vergelijkbaar met de ‘habits of the mind’ van David Hume. De betekenis van onze overtuigingen zit dus in de manier waarop deze ons gedrag beïnvloeden. Wat we echt diep geloven – en geloven is daarbij niet religieus bedoeld – zijn die opvattingen waar we ons handelen op baseren.

Charles Peirce (1839 - 1914)
William James (1842 - 1952)
John Dewey (1859 - 1952)

Charles Peirce heeft de gedachtengang van het pragmatisme vormgegeven, maar niet echt deze term er aan gegeven. Moeilijk toegankelijk geschreven werk. James gaf feitelijk de naam er aan (al zegt hij dat hij het van Peirce heeft). Zijn werk is veel toegankelijker en wordt vaak gezien als de grondlegger van het pragmatisme.

Peirce heeft het eigelijk ook wetenschappelijke consensus en daarmee doelt hij op het feit dat we vanzelf vernemen wanneer iets wetenschappelijks of anders gezegd overeenkomt met de realiteit. Dat is namelijk op het moment waarop we het met elkaar eens zijn over. Twijfel uitbannen over de 'waarheid' moet je niet alleen doen, maar via de gemeenschap.  Zolang we het nog niet met elkaar eens zijn dan corresponderen onze overtuiging nog niet voldoende met de werkelijkheid.