Samenvatting Forum geschiedenis bovenbouw Havo

Een onderdeeltje van de samenvatting - Forum geschiedenis bovenbouw Havo Auteur: Arie Wilschut, Dick van Straaten, Marcel van Riessen ISBN: 9789492862303

• 1 orientatiekennis

• 1.1.1 Jager-verzamelingen

• Bedenk of de cultuur van jager-verzamelaars aan het eind van de oude steentijd (Ca 10.000 jaar geleden) geheel uit de wereld is verdwenen

  1 je eigen antwoord. Bijvoorbeeld: Nee, die is niet verdwenen. De tijdstippen waarop landbouw werd ingevoerd verschilden per regio. Zelfs tot op de dag van vandaag zijn er groepen mensen die als jager-verzamelaar leven. De pagina ‘hunter-gatherers’ op de Engelstalige Wikipedia noemt 32 volken levend op allerlei plaatsen in de wereld.
• Bedenk waarom op veel grotschilderingen uit deze periode mammoeten, oerossen, herten en zwijnen staan

  2 Je eigen antwoord. Bijvoorbeeld: Omdat dit de dieren waren waar de jager-verzamelaars het meeste op jaagden. Met de vangst van één zo’n grote prooi was een groep mensen in één klap voor langere tijd van voedsel voorzien. De grottekeningen zijn jachtafbeeldingen.
  Of: Omdat dit de dieren waren waar de jager-verzamelaars het meest bang voor waren, deze grote dieren konden je dodelijk verwonden

• 1.1.2 De eerste landbouwers

• Noem een ander woord voor neolithische revolutie

  Een ander woord voor neolitische revolutie is landbouwrevolutie: een grote ommekeer in het bestaan van de mensheid die werd teweeggebracht door de uitvinding van de landbouw
• Beschrijf welke gevolgen de neolithische revolutie voor de aarde had

  Door het bewerken van de natuur (in cultuur brengen) is de aanblik van de aarde onherkenbaar veranderd. Bossen zijn gekapt, rivieren omgelegd of verbonden, moerassen drooggelegd, woeste grond ontgonnen en omheind – enzovoort. 

• 1.1.3 de eerste stedelijke beschavingen

• Leg uit welk verband er was tussen hogere landbouwopbrengsten en het ontstaan van stedelijke beschavingen

  In gebieden met hoge landbouwopbrengsten hoefde niet iedereen meer op het land te werken om voor voldoende voedsel te zorgen. Er ontstonden andere beroepen; er ontstonden stedelijke gemeenschappen die werden ommuurd tegen indringers en die werden bestuurd door priesters en godkoningen. 
• Neem het schema over en geef met kruisjes aan wat thuishoort bij jager-verzamelaars, bij de eerste boeren en bij eerste stedelijke bescchavingen let op sommige dingen passen in meerdere kolommen
  
  stadstaten
  nomadisch bestaan
  veeteelt
  ontwikkelde architectuur
  Oude steentijd
  vaste woonplaatsen
  akkerbouw
  schrift
  arbeidsspecialisatie
  drijfjacht
  godkoningen

  
  stadstaten (eerste stedelijke gemeenschappen)
  nomadisch bestaan (jagers-verzamelaars)
  veeteelt (eerste boeren)
  ontwikkelde architectuur (eerste stedelijke gemeenschappen)
  Oude steentijd(jagers-verzamelaars)
  vaste woonplaatsen(eerste boeren, eerste stedelijke gemeenschappen)
  akkerbouw (eerste boeren, eerste stedelijke gemeenschappen)
  schrift (eerste stedelijke gemeenschappen)
  arbeidsspecialisatie (eerste stedelijke gemeenschappen)
  drijfjacht (jagers-verzamelaars)
  godkoningen ( eerste stedelijke gemeenschappen)
• Noem twee stedelijke beschavingen die op de kaart staan en noem twee beschavingen die elders bestonden

  Twee stedelijke beschavingen die op de kaart staan: het oude Egypte (langs de Nijl) en Mesopotamië (gebied rond de Tigris en Eufraat).
  Twee stedelijke beschavingen elders: de rvierdalbeschaving in India (rond de Ganges), de rivierdalbeschaving in China (rond de Gele Rivier).
• Leg aan de hand van de kaart uit waardoor de eerste stedelijke beschavingen konden ontstaan

  De kaart laat zien dat de eerste stedelijke beschavingen ontstonden rond grote rivieren. De rivieren zorgden voor water om landbouwgrond te irrigeren (en soms gebeurde dat door overstromingen ook vanzelf). Rond grote rivieren was dus veel vruchtbare landbouwgrond – wat hoge landbouwopbrengsten mogelijk maakte en op die manier de weg vrij maakte voor het ontstaan van grotere gemeenschappen en arbeidsspecialisatie

• 1.2.1 De Griekse stadstaat

• Welke verschil was er tussen de opvattingen van Grieken over het bestuur van een staat en de opvattingen van oude beschavingen over dat onderwerp

  De Grieken ontwikkelden het idee dat een staat er was voor het algemeen nut van de burgers. Die moesten daarom samen beslissen over het bestuur. Dat was heel anders dan in oude beschavingen: daar was de opvatting dat priesters en godkoningen hun macht namens de goden uitoefenden en dat onderdanen alleen maar moesten gehoorzamen – terwijl de burgers in de Griekse stadstaten zelf moesten nadenken.
• Leg uit dat het Griekse denken over politiek en het Griekse denken over wetenschap bij elkaar pasten

  Het Griekse denken over politiek en het Griekse denken over wetenschap pasten goed bij elkaar omdat in beide gevallen van burgers verwacht werd dat zij zelf hun verstand gebruikten, zelf onderzoek deden en zelf over oplossingen nadachten, in plaats van zich alleen te beroepen op tradities, voorvaderen en andere overleverde wijsheden.