De wereldoorlogen waren verwoestend voor de reputatie van de Europeanen in de koloniën. Ze lieten zien dat Europeanen geen moreel hoogstaande volken waren, maar heel gewone mensen die op grote schaal en op wrede wijze oorlog met elkaar voerden. Aangezien daarbij altijd één partij verloor, liet het zien dat Europeanen niet onoverwinnelijk waren.Mensen die zelf zo weinig beschaving toonden, verloren hun aanspraak om andere mensen hun beschaving op te leggen of bij te brengen.

Het Europese onderwijs bracht inwoners van de koloniën in aanraking met ideeën over mensenrechten, vrijheid, gelijkheid en democratie. Het was logisch dat al snel de vraag opkwam waarom die ideeën alleen op Europeanen of westerlingen golden en als het om Aziaten of Afrikanen ging, opeens niet meer van toepassing leken.

Er was sprake van geweldloos en passief verzet, zoals in Brits-Indië, waar Gandhi de Britse overheid in verlegenheid probeerde te brengen (want een overheid die geweld gebruikt tegen mensen die geweldloos protesteren, dat ziet er niet goed uit).- Er was ook sprake van gewelddadig, actief verzet, zoals in Nederlands-Indië, waar aanslagen werden gepleegd om de Nederlanders te intimideren en tot concessies te dwingen.