• De tot dan toe gezond persoon krijgt de rol van zieke = Sickness Role.
  
• Dit gaat gepaard met ervaren hulpeloosheid, onzekerheid, verdriet en verlies van controle (grotere afhankelijkheid van anderen en verlies van persoonlijke controle)
  
• Niet alleen de patient wordt ontwricht, maar ook zijn naasten. Dit zorgt voor een verhoogd stressniveau bij beiden.
  

Het gaat niet zozeer om lichamelijk herstel, maar om het terugkrijgen van het gevoel van controle over zichzelf en de ziekte en het herstel van het emotionele evenwicht.

• De patient bezoekt de hulpverlener om uit te laten zoeken wat er met hem of haar aan de hand is.
  
• Als de diagnose een levensbedreigende ziekte en of chronische ziekte betreft, gaat dit vaak samen met stress, gevoelens van controleverlies en afhankelijkheid van hulpverleners en direct betrokkenen uit de sociale omgeving.
  

• Betrouwbare informatie (behoefte om te weten en begrijpen) over de ziekte en behandeling: helpt onzekerheid te reduceren, gevoel van persoonlijke controle te behouden (!)
• Emotionele ondersteuning (behoefte om te worden begrepen) een goed bejegening van belang
• Deze behoeftes worden beïnvloed door het ziektebeeld, de behandeling en de fase van behandeling:
  * knie/heup/staar operatie --> hechten meer waarde aan goede informatie
  * diabetes --> meer waarde aan bejegening
  * verdenking van borstkanker --> snel uitslag onderzoek, en informatie over behandelmogelijkheden.
  

• Symptomen van de ziekte en bijwerkingen van de medicijnen zoals chemotherapie al dan niet gecombineerd met een operatie: pijn, vermoeidheid, misselijkheid en verminderde eetlust. Zij moeten leren hiermee om te gaan.
• Daarnaast angst voor en onzekerheid over de toekomst.
• Leren omgaan met eventuele (fysieke) beperkingen, persoonlijke controle herwinnen en opnieuw evenwicht vinden in veranderde sociale verhoudingen en emotioneel welbevinden.

- Door het raadplegen van onbetrouwbare bronnen op internet

- Door het onjuist duiden van zelfverzamelde informatie.

1. De medicijnvoorschriften en leefstijladviezen gelden dan levenslang. De patiënt dient de ziekte en wat daarbij komt kijken in te passen in zijn of haar leven. Dit vereist een actieve rol van de patiënt.

2. Ongeveer 1/3e van de chronisch zieken lijdt aan 2 of meer chronische aandoeningen. Dit leidt soms tot onsamenhangende zorg, tegenstrijdige informatie en soms zelfs een verkeerde behandeling.

1. Doel

2. Duur

3. Complexiteit

4. Gevolgen

5. Bijwerkingen

- operatief verwijderen van een tumor

- bestrijden van symptomen van bijv astma-aanval

- behandeling gericht op herstel van de functies, bijv revalidatie na een beroerte

1. Psychische klachten
   
2. Gebrekkige adherence en zelf-management: de patient moet leren zijn ziekte te managen, alles zo goed mogelijk inpassen in het dagelijks leven
   

- - blijvende gevolgen bijv een borstamputatie

- tijdelijke gevolgen bijv een vollemaangezicht bij gebruik van hoge dosering corticosteroiden

• De psychische problemen kunnen samenhangen met symptomen van de ziekte (zuurstoftekort bij COPD kan het risico op depressie verschijnselen vergroten), of ze kunnen tegelijkertijd optreden zonder oorzakelijk verband.
  

- bijwerkingen van chemotherapie zoals haaruitval, braken, misselijkheid

• Zelfmanagement van een chronische ziekte is een complex proces, waarin van een individu wordt verlangd om symptomen, behandeling, psychische en sociale consequenties en leefstijveranderingen die inherent zijn aan het leven met de chronische ziekte te managen. Dit is cyclisch proces.
  
• De patient selecteert voor zichzelf gezondheidsgerelateerde doelen en zijn gedrag daarop plant, uitvoert en monitort.
  
• De patient dient zijn gedrag en de eigen gezondheidstoestand regelmatig te evalueren en op basis van die evaluatie het gedrag waar nodig aan te passen.
  

30%

• De mate waarin het gedrag van een persoon overeenkomt met het medisch of gezondheidsadvies.
  
• Gedragingen die hieronder vallen zijn breed gedefinieerd en varieren van het gebruiken van medicatie volgens het voorschrift van de arts tot leefstijlveranderingen en zelfmanagementactiviteiten.
  
• Vroegere termen therapietrouw en opvolggedrag. Adherence -> meer actieve rol patient

- Ongunstig voor het welbevinden van patienten

- Ongunstig voor het uitvoeren van leefstijadviezen, opvolgen van behandeladviezen en zelfmanagement.

--> Hartpatienten met een depressie: minder geneigd te stoppen met roken.

--> Diabetici met depressie: verminderde bloedglucoseregulatie

1. Gemiddeld 50% van de patienten volgt de adviezen op.

2. Patienten volgen vaker medicatievoorschriften op dan leefstijladviezen.

3. Adherence is groter bij levensbedreigende ziekten zoals kanker en hiv.

4. Adherence is minder groot bij medicinale behandelingen voor niet-levensbedreigende ziekten zoals glaucoom, hoge bloeddruk, astma, COPD en diabetes.

5. Patienten met acute ziekten houden zich vaker aan de voorgeschreven medicatie dan patienten met chronische ziekten.