Samenvatting Grenzen in beweging

Een onderdeeltje van de samenvatting - Grenzen in beweging Auteur: Antoon De Baets Stefan van der Poel Jaap den Hollander ISBN: 9789000330164

• 1 Eigentijdse Geschiedenis: een proloog

• Hoe moet de geschiedenis van de eigen tijd worden geschreven? Waarom verdient deze vraag tegenwoordig extra aandacht?

  - De methodische onschuld is verloren, doordat ze veranderd is in een academische discipline.

  - De veranderingen vragen om meer theoretische aandacht. 
• Waarom verdient het schrijven van geschiedenis extra aandacht?

  - de eigentijdse geschiedschrijving heeft in de twintigste eeuw haar methodische onschuld verloren, doordat zij veranderde van een vrije geschiedsbeoefening in een academisch discipline --> vraagt om meer theoretische reflectie

  - veranderingen in de geschiedenis vragen om meer theoretische aandacht

• 1.1 Academische discipline

• Wat vond Leopold von Ranke van geschiedschrijving?

  Dat een geschiedschrijver zijn verhaal niet moest baseren op eigen waarneming, maar op een kritische vergelijking van ooggetuigenverslagen uit het verleden. Er moest worden gewerkt volgens een 'historische methode'. 
• Wat houdt de 'historische methode' in praktijk in ?

  Dat de geschiedwetenschap zich voornamelijk ging richten op de Vergangenheitsgeschichte, de geschiedenis van vroeger. De Zeitgeschischte - de eigentijdse geschiedenis of de geschiedenis van de levende generaties - kwam nauwelijks aan bod in onderzoek en onderwijs.
• Wanneer werd de mening ten aanzien van Zeitgeschichte veranderd?

  Na twee catastrofale wereldoorlogen, omdat de geschiedenis zo weinig inzicht in het hedendaagse gebeuren leek te bieden. Sinds 1971 contemporanistiek ( de beoefening van de eigentijdse geschiedenis) aan de RUG. er werden geen  methodologische bezwaren ingevoerd, zoals die van historische distantie. 

• 1.2 Globalisering

• Waarom roept geschiedschrijving over de eigen tijd bezwaren op?

  - de methodologische bezwaren, zoals historische distantie

  - het mondiale karakter --> versneld integratieproces in de 20ste eeuw

  - immense omvang
• Welke vraag roept de immense opvang op?

  Of de geschiedenis van de eigentijdse wereld geschreven kan worden. Dit zorgt voor filosofische en historische problemen.

• 1.3 Filosofische problemen

• Met welke twee geschiedfilosofische problemen hebben eigentijdse historici te maken?

  - het probleem van de wereldgeschiedenis

  - het probleem van de historische distantie

  Deze problemen zijn te herleiden tot 1 grondprobleem; zelfretentie of subjectiviteit. 
• Wat was het theologische karakter van wereldgeschiedenis?

  het kwam voort uit het geloof in een goddelijk plan. De geschiedenis werd opgevat als een heilsgeschiedenis die vooruit wees naar het hiernamaals.
• Wat was de bijdrage van deelgeschiedenissen?

  Ze moesten bijdragen aan ene totaalbeeld van het verleden. Ze bleven zo geloven in de mogelijkheid van een 'universele geschiedenis'.