Wanneer het chyme (voedselbrok) de dunne darm binnen komt, wordt deze uitgerekt. Hierdoor worden concentrische contracties opgewekt welke een fractie van een seconde duren. Wanneer een contractie voorbij is, ontstaat de volgende. Op deze manier wordt de chyme 2/3 keer per minuut 'gechopt'. In extreme gevallen kan de contractie frequentie oplopen tot 12 keer per minuut.
De gemiddelde contractiefrequentie is 8-9 keer per minuut.

Atropine kan de enterische zenuwen dusdanig onderdrukken dat deze de dunne darm bijna helemaal stil kunnen leggen.

De peristaltic rush is het gevolg van irritatie van de dunne darm waardoor deze zeer sterke peristaltiek gaat vertonen, zoals bij infectieuze diarree.
Dit fenomeen wordt geïnitieerd door reflexen van het autonome zenuwstelsel en de hersenstam en deels door intrinsieke stimulatie van de myenterische plexus van de darmwand.
Door deze rush wordt al het irriterende materiaal binnen minuten het colon in gebracht zodat de darmwand in de dunne darm niet meer geprikkeld wordt.

De functie is het voorkomen van terugstroom van chyme van het cecum naar het ileum. De sfincter zorgt daarnaast dat de leging van het ileum naar de cecum niet te snel gaat, zodat dagelijks 1500-2000 ml chyme wordt toegelaten in het cecum.
Zowel de sfincter als de kleppen staan onder invloed van de reflexen van het cecum. Wanneer het cecum wordt uitgerekt, zal de sfincter juist aanspannen. Zo ook wordt de leging van het ileum naar het cecum voorkomen wanneer het cecum geirriteerd is (denk appendicitis) doordat de sfincter is aangespannen.