Startpagina / Samenvattingen / Het leven van teksten : een inleiding tot de literatuurwetenschap / literair-betekenissen-derrida

Betekenis en interpretatie - Inleiding: kaderen en interpreteren

Q: Welke twee hermeneutische richtingen worden in dit hoofdstuk beschreven?

- De traditionele richting, die pleit voor een historische reconstructie van literaire betekenissen. - De dialogische richting, die uitgaat van de veronderstelling dat betekenissen van literaire teksten niet vaststaan, maar steeds slechts voorlopig tot stand komen in een dialoog tussen tekst en lezer.

6 belangrijke vragen over Betekenis en interpretatie - Inleiding: kaderen en interpreteren

Wat is een literaire tekst volgens Derrida?

De literaire tekst wordt voorgesteld als een speels en veranderlijk complex van tekens. Er wordt niet meer gezocht naar een eigenlijke betekenis achter de tekst, maar naar de dynamiek waarmee een tekst betekenissen oneindig voortstuwt- of anderzijds juist listig tracht in te dammen. Literaire betekenis wordt als voorlopig of onbeslisbaar beschouwd.

Wat is de identiteit van tekens volgens het poststructuralisme?

de identiteit/betekenis wordt bepaald door de verschillen tussen betekenaars/dragers (dus niet door de concepten/betekenden waaraan de betekenaars zijn gekoppeld).
OF:
identiteit/betekenis = gevolg van tekens en hun onderlinge verschillen en relaties binnen een differentieel systeem (krijgen dus pas betekenis binnen het geheel, niet als op zichzelf staande concepten waar betekenaars aan gekoppeld zijn).

Voorbeeld: stoplichtkleuren: betekenis kleuren is gelegen in hun onderling verschil!

door onderlinge klankverschillen tussen woorden (taaltekens) : maag, zaag, kraag> verbonden met concepten> verandering in klankbeeld = verandering in concept (betekende)

Welke twee hermeneutische richtingen worden in dit hoofdstuk beschreven?

- De traditionele richting, die pleit voor een historische reconstructie van literaire betekenissen.
- De dialogische richting, die uitgaat van de veronderstelling dat betekenissen van literaire teksten niet vaststaan, maar steeds slechts voorlopig tot stand komen in een dialoog tussen tekst en lezer.

Welke richtingen zijn er binnen de Hermeneutiek

1. historische/traditionele hermeneutiek: reconstructie (één onveranderlijke betekenis: de tekstonderdelen sluiten perfect aan bij visie van de tekst als geheel: hermeneutische circel) (Hirsch)
2. dialogische constructie (voorlopige betekenis komt tot stand tussen lezer en tekst ( Gadamer)

Door wie is de tekenleer van Ferdinand de Saussure geradicaliseerd?

Jacques Derrida

Wat staat centraal als methode in de geesteswetenschappen

de lezer als bemiddelaar die een interpretatie van de tekst geeft.
Vanaf de negentiende eeuw is deze methode zelfs lange tijd gezichtsbepalend geweest voor de geesteswetenschappen als geheel.