Samenvatting Inleiding letterkunde literatuurgeschiedenis

Een onderdeeltje van de samenvatting - Inleiding letterkunde literatuurgeschiedenis Auteur: Disselkoen ISBN: 9789491465505

• 1 Middeleeuwen en rederijkers

• Er wordt in de literatuur in de middeleeuwen nauwelijks data gehanteerd, maar vaak periodebepalingen. Hoe wordt dat verklaard?

  Voor de meeste middeleeuwse teksten is het nagenoeg onmogelijk om ze precies op een jaar te dateren. In plaats daarvan wordt er gelezen over:
  

  • stromingen
  • ontwikkelingen

  die met behulp van de teksten goed weergegeven en gekarakteriseerd kunnen worden. 
  
  Belangrijk: kunnen plaatsen van:
  

  • auteurs
  • literaire werken
  • verschijnselen

  in de juiste periode en in de juiste eeuw.
• In de middeleeuwen wilden mensen ook onderhouden worden, met behulp van welke drie klassieke genres werd hieraan voldaan?

  • Proza
    
  • Drama
  • Poezie
• De keuze van teksten in dit blok  representeert de literatuur
  zoals die in de middeleeuwen geschreven werd in chronologische volgorde, wat is daar de bedoeling van?

  De bedoeling van de chronologische volgorde is om de:
  

  • ontwikkeling
  • verandering

  te laten zien die de literatuur in de loop van de tijd heeft ondergaan.
  
  Alle teksten weerspiegelen hun tijd. 

• 1.1 De middeleeuwen - wanneer was dat?

• Wanneer begonnen globaal de middeleeuwen en wat waren de aanleidingen?

  Globaal beginnen de middeleeuwen 500 jaar na Christus, Romeinse Rijk vernietigd door Germaanse aanvallen, kort nadat keizer Constantijn het christendom tot Romeinse staatsgodsdienst had verklaard.
• Waar wordt de grens tussen klassieken en middeleeuwen dus over het algemeen aan opgehangen?

  Aan belangrijke politieke en religieuze gebeurtenissen, die zowel in de tijd samenvallen als op grote schaal invloed hebben op de ontwikkeling van volkeren woonachtig op een heel continent 
• Wat waren de gebeurtenissen die het einde van de middeleeuwen, ca 1500, aangeven?

  Drie gebeurtenissen.
  1. uitvinding boekdrukkunst met losse letters door Johannes Gutenberg in 1452 in Mainz, in plaats van drukken met houtblokken,
  2. publicatie van 95 stellingen van Maarten Luther op 31 oktober 1517 op deur slotkerk in Wittenberg. Luther maakte gebruik van de boekdrukkunst, waardoor zijn revolutionaire ideeen een groot publiek bereikten.  Dit leidde tot splitsing van kerk in een katholieke en een protestantse belijdenis.
  3. wereldbeeld moest worden herzien, nadat in 1492 Christoffel Columbus Amerika ontdekte.
• Historicus Jauss heeft het begrip Alterität (het anderszijn) ingevoerd. Hoe definieert hij dit begrip?

  Hij definieert Alterität als belangrijkste kenmerk voor bepaalde periodes: men kan pas echt van een nieuw tijdperk spreken als het zozeer van het voorgaande verschilt dat het met het daarbij behorende instrumentarium van termen en definities niet meer adequaat beschreven kan worden.
  Dit is het geval bij de genoemde grenzen rond 500 en 1500.
  
  Dankzij Jauss' definitie kan men over ontwikkelingen spreken die niet aan jaartallen gebonden zijn, maar die vooral als verschijnselen begrepen worden die in een bepaalde tijd hebben plaatsgevonden.

• 1.2 Maatschappelijke orde

• tussen 500 en 1500 zijn er veel ontwikkelingen gaande, ook wat de maatschappelijke orde betreft

  de europese maatschappij was vooral gebaseerd op akkerbouw en veeteelt. Landbezit speelt een grote rol
• Wat waren de verschillen tussen maatschappelijke groepen?

  Standen.
  1. geestelijkheid of clerus. Doel voor mensen was een een leven na de dood in de nabijheid van God. Bijbel belangrijkste boek, geestelijken meeste invloed.
  2. adel, wereldlijke macht, bekwaam in politieke zaken, ook in krijgskunst. Hoe meer grond zij hadden, hoe meer invloed.
  3. boeren, 90% van bevolking, doorgaans ongeletterd.
• de verhoudingen tussen de standen waren precies geregeld, in het bijzonder wanneer het om de relatie tussen hogere en lagere adel ging, respectievelijk tussen adel en boeren.

  de regels voor de omgang met elkaar werden vastgelegd in het leenstelsel