Startpagina / Samenvattingen / Inleiding letterkunde literatuurgeschiedenis / veldeke-teksten-ned

Het begin - Veldeke - dichter van het Maas-Rijngebied

5 belangrijke vragen over Het begin - Veldeke - dichter van het Maas-Rijngebied

De eerste met naam bekende dichter van nederlandse literaire teksten, heinric van Veldeke, kwam uit een gebied dat het Maas-Rijngebied wordt genoemd, omdat het door deze twee rivieren begrensd wordt. Het is een regio waar tegenwoordig de grens tussen Nederland en Duitsland verloopt, maar die ten tijde van Veldeke 1 was

Veldeke was een man vermoedelijk van lage adel met een geestelijke opleiding die in opdracht van vorsten schreef. Zijn werk werd zowel in de Nederlanden als in het Duitse rijk gelezen. Daarom zijn zijn teksten of in het middelnederlands of in het middelhoogduits overgeleverd; hijzelf schreef in een (vermoedelijk limburgs) dialect, dat echter door overlevering steeds meer aan de nederlandse of duitse volkstaal werd aangepast. Deze merkwaardige ontwikkelingen in taal zorgde ervoor dat een deel van Veldekes werk alleen in het nederlands beschikbaar is en een deel alleen in het duits, er bestaat geen snijvlak tussen die twee.

Wie was Heinric van Veldeke?

Bekende dichter van Ned. literaire teksten. Maas-Rijngebied, tegenwoordig grens Ned. en Duitsland. Man van lage adel met geestelijke opleiding, schreef in opdracht van vorsten. Teksten in Middelned. of in Middelhoogduits, soms werk alleen in Duits of in Ned.
In Ned. geinteresseerd in Servaeslegende, geschreven ca. 1170-1180, beschermheilige van Maastricht, Servaes. Opdrachtgever Agnes, gravin Van Loon, zij werd zijn mecenas.

Kijk nog even naar de laatste drie regels van het tekstfragment. Veldeke zegt hier iets over het lot dat de Eneasroman in Thuringen is ondergaan. Wat was er gebeurd?

Hij zegt dat iemand anders het verhaal afgemaakt heeft, en wel anders dan 'meester' Veldeke zelf zou hebben gedaan. Met andere woorden; het is naar zijn oordeel slecht gedaan, en hij is blij om het boek terug te hebben en een passend einde aan het verhaal te kunnen geven.

In de epiloog bij zijn tekst vertelt Veldeke over de totstandkomening van de tekst;

Daarom (ter eer van God) deed hij het nog liever, en ook omdat de gravin van Loon het vroeg, zijn leive messteres, die hem eerlijk voreg door minne, want dat beviel haar; en heer Hessel, de koster

In Duitsland is men vooral in de in Middelhoogduits overgeleverde teksten van Veldeke geinteresseerd, en dan in het bijzonder in de Eneasroman, een ridderroman over de ondergangvan Troje en de trjaanse held Eneas die aan de Griekse belegeraars weet te ontkomen en die uiteindelijk Rome zal stichten. Veldeke verwerft al snel zo een faam dat zijn duitse tijdgenoot en eveneens grote dichter, Wolfram von Eschenbach, diens dood beklaagt in zijn eigen grote ridderroman, de Parzival, die rond 1205 geschreven is

Dit geeft aan dat Veldeke in zijn eigen tijd al heel beroemd geweest moet zijn, zo beroemd in ieder geval dat iemand het handschrift met het enige exemplaar van zijn bijna afgeronde Eneasroman stal en hem pas jaren later teruggaf. Dat gebeurde aan het hof van Kleve tijdens een bruiloftsfeest in circa 1174.