Startpagina / Samenvattingen / Inleiding letterkunde literatuurgeschiedenis / verlichting-filosofie-literair

De achttiende en negentiende eeuw - de achttiende eeuw - karakteristiek van de periode - Europa

5 belangrijke vragen over De achttiende en negentiende eeuw - de achttiende eeuw - karakteristiek van de periode - Europa

Welke ontwikkelingen waren van directe invloed op de toenmalige literaire cultuur?

3 typen ontwikkelingen:
- intellectuele
- maatschappelijke
- politieke vlak

Wat zijn kenmerken van de verlichting?

18e eeuw onlosmakelijk verbonden met de verlichting, in Engels The Age of Enlightment of The Age of Reason. Verlichting van 1650 tot 1800.
Invloed op tal van gebieden, brede intellectuele beweging, vooral filosofie. Belangrijke denkers. Literatuur en filosofie nauw met elkaar verbonden, filosofen maakten gebruik van de literaire vorm.
Ook dieper liggend niveau belangrijke impuls aan literatuur.
Twee aspecten
1. veranderende positie van denkende individu, 2. ontwikkeling die moraalfilosofie tijdens verlichting doormaakte Begrip 'natuur' speelt belangrijke rol bij beiden.

Op welke wijze ontwikkelde zich de maatschappij zich?

Kapitalistische systeem kreeg steeds meer vorm. Technologische vernieuwingen, industriele revolutie, Engeland voorop.
Economische filosofie: Adam Smith Wealth of Nations (1776).
Aanzet tot emancipatie burgerij, macht bleef echter lange tijd bij oude machthebbers (adel, regentenfamilies).

Hoe gingen de politieke ontwikkelingen?

Door revoluties. Begin 18e eeuw absolute macht voor vorstenhuizen, einde eeuw in Frankrijk radicaal omvergeworpen.
Naast door God gegeven souvereiniteit van de vorst stelden verlichtingsfilosofen idee van natuurrecht, mens van nature vrij geboren.
Scheiding der machten: trias politica van Charles Montesquieu (1689-1755). Rechtsgelijkheid van individuen, afschaffing van lijfstraffen. Parlementaire en liberale staatsvormen.
Na Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog (1774-1783) grondwet VS, 1787, sterk bepaald door verlichte idealen.
Franse revolutie: in 1789: Verklaring van de Rechten van de Mens. Afschaffing geciviliseerde standenstaat.

Hoe ging het met de Europese vorstenhuizen?

Aan het begin van de 18e eeuw hadden veel Europese
vorstenhuizen een absolute macht. Aan het einde van de 18e eeuw wordt het politieke systeem in Frankrijk radicaal omvergeworpen. Deze politieke aardverschuivingen was niet denkbaar geweest zonder de verlichtingsfilosofie, want deze had een aantal fundamentele kritiekpunten op de macht geformuleerd.