In de Nederlandse Republiek ontstond in de 17e eeuw een burgerlijke cultuur. Dat betekende dat in de politiek, in de kunst en in de gewoonten en gebruiken  je kon zien dat, in plaats van een koning, de burgers een centrale rol speelden. Het burgerschap had ook een wettelijke status: als je het had was je theoretisch gezien gelijkwaardig en mocht je deelnemen aan het bestuur van de stad. Die gelijkwaardigheid was in praktijk beperkt, de rijke regentenfamilies hadden vaak meer macht.

Een bekend aspect van de 17e-eeuwse burgerlijke cultuur in de Nederlandse Republiek was de schilderkunst. Beroemde kunstenaars als Rembrandt van Rijn, Jan Steen, Frans Hals en Johannes Vermeer schilderde niet alleen scènes uit de Bijbel of mythologie, maar ook historischegebeurtenissen, landschappen, stillevens en belangrijke portretten.

De Republiek stond niet alleen bekend om grote welvaart en werkgelegenheid, maar ook om tolerantie. Andere godsdiensten werden niet actief vervolgd en er was een behoorlijke vrijheid van drukpers. Daardoor kwamen er ook veel buitenlandse vluchtelingen naar de Republiek, zoals Franse calvinisten en Europese schrijvers en dichters.