Startpagina / Samenvattingen / Oncologie voor de algemene praktijk / alternatieven-basismiddel-pijn

De behandeling - Palliatieve behandeling, afwegingen vooraf

6 belangrijke vragen over De behandeling - Palliatieve behandeling, afwegingen vooraf

Welke zijn de doelen van palliatieve behandeling?

-       Klachten behandelen (behandelen van pijn)
-       Afwijkingen behandelen die ernstige klachten kunnen veroorzaken (bijv. voorkomen pijnlijke fracturen of dwarslaesie door metastasen)
Behoud van een zo goed mogelijke kwaliteit van leven.

Hoe kan pijn worden gemeten

De ernst van de pijn kan worden vastgesteld door de patiënt te vragen het op een Visueel Analogie Schaal (VAS) of als een cijfer van 0 tot 10 (Numeric Rating Scale, NRS) aan te geven. De opgegeven waarde kan genoteerd worden en vergeleken met toekomstige opgaven van de mate van pijn. Deze waarden kunnen niet in absolute zin geïnterpreteerd worden; wel zijn ze bruikbaar om beslissingen te nemen in het beloop bij deze ene patiënt. Voor jonge kinderen is er een kwalitatieve pijnschaal met plaatjes van lachende en huilende kindergezichten.

Welke zijn de drie behandelmogelijkheden bij pijn?

Naast de oncologische behandelmodaliteiten (chirurgie, radiotherapie, medicamenteuze behandeling) zijn er drie belangrijke categorieën:
Analgetica

-       Niet-opioide analgetica
o   Basismiddel: paracetamol
o   Alternatieven: NSAID’s (ibuprofen, diclofenax, COX-2 remmers)
-       Zwakke opioïden
o   Basismiddel: tramadol
o   Alternatieven: codeïne, buprenorfine
-       Sterke opioïden
o   Basismiddel: morfine
o   Alternatieven: oxycodon, fentanyl, methadon, hydromorfon
Co-analgetica: tricyclische antidepressiva, anti-epileptica, anxiolytica.
Andere vormen van pijnbehandeling: fysiotherapie, psychologische ondersteuning, radiotherapie, zenuwblokkades, neurochirurgische technieken, neurostimulatie, transcutane zenuw stimulatie.

Wat is het beleid bij analgetica (middel, dosis, toediening, bijwerking, tolerantie)

Basisgeneesmiddelen
-       Perifeer werkende analgetica
o   Basismiddel: paracetamol
o   Alternatieven: NSAID’s (ibuprofen, diclofenac, COX-2 remmers)
-       Zwakke opioïden:
o   Basismiddel: tramadol
o   Alternatieven: codeïne, buprenorfine
-       Sterke opioïden:
o   Basismiddel: morfine
o   Alternatieven: oxycodon, fentanyl, methadon, hydromorfon
Zie voor de rest volgende vragen

Wat is de 'drie-receptenregel' bij het voorschrijven van opioiden?

Aan de patiënt moet worden uitgelegd dat effectieve pijnbestrijding berust op het regelmatig innemen van voldoende pijnstillers. Daarnaast kan er voor onverwacht toegenomen pijn extra pijnstilling worden afgesproken (doorbraakpijn-medicatie). Gewezen moet worden op mogelijke bijwerkingen als obstipatie of misselijkheid. Bij het voorschrijven van opioïden leiden deze principes tot de 3-receptenregel:
1.    Voor het onderhoud
2.    Voor de “escape”
3.    Voor de bijwerkingen

Mag een opiaatgebruiker aan het verkeer deelnemen, licht toe

Het is Nederland (itt tot in sommige andere Europese landen) verboden om aan het verkeer deel te nemen als men sterke opioïden gebruikt. Dit berust op het treurige misverstand dat het cognitief functioneren zich bij langer gebruik niet aan zou passen. Voor sommige patiënten is dit een reden om zo lang mogelijk met het zwakke tramadol door te gaan.