Startpagina / Samenvattingen / Reader Orientatiecursus cultuurweteschappen (tweede semester / doesburg-schilderkunst-beeldend

Nederlandse kunst vanaf 1900 Cor Blok

5 belangrijke vragen over Nederlandse kunst vanaf 1900 Cor Blok

Wat is volgens Theo van Doesburg de ware van het betekenis kubisme.

Het toont ons niet de voorwerpen, maar de ware eigenschappen van de voorwerpen. Het gaat om ruimte en vlak. Wat stilte is voor muziek is ruimte voor de architectuur. Zowel in vorm als stand en beweging toont het object haar eigenschappen.

Le Fauconnier schreef in 1912 een beschouwing over de nieuwste schilderkunst getiteld 'la sensibilité moderne et le tableau' . De moderne gevoeligheid en het schilderij. (p. 203) Kunt u een verband leggen tussen wat Le Fauconnier betoogt in 'De moderne gevoeligheid en het schilderij' en de typering van Blom van de kunst aan het begin van de jaren 1910?

Net als Phillip Blom ziet Henri La Fauconnier de complexiteit en de dynamiek van de tijd weerspiegeld in de eigentijdse kunst.

Volgens Theo van Doesburg had het kubisme de beslissende stap gezet in de ontwikkeling van de schilderkunst zoals hij die beschrijft in zijn artikelenreeks 'De nieuwe beweging in de schilderkunst. Welke ontwikkelingen in de schilderkunst beschrijft Theo van Doesburg in de bundel artikelen en waarom is het kubisme daarin zo cruciaal?

Zoals Cor Blok schrijft, ziet Van Doesburg sinds het impressionisme een zuiveringsproces in de ontwikkeling van de schilderkunst. Dat zuiveringsproces houdt in dat de schilderkunst steeds minder rechtstreeks de natuur weergeeft, maar meer de ontroeringsvorm of beeldende vorm. Bij het kubisme gaat het, volgens van Doesburg om de innerlijke vormen van de dingen; vormen in hun zuiverste staat. De schilder schildert geen kubussen, maar distilleert hij uit natuurvormen meetkundige vormen, omdat dit innerlijke vormen zijn.

Het leven, de universele levensinhoud openbaart zich naar mate de natuurvorm opgaat in, of vervangen wordt door: welke vormen volgens van Doesburg? Noem er drie.

1. De ontroeringsvorm
2. De beeldende vorm
3. Optisch zien vervangen door beeldend zien. De natuur leidt volgens van Doesburg af van de zuivere beeldende indruk.

Cézanne en Gauguin ontdekten het vlak als beeldend, niet als beeldend middel. Het vlak dat, volgens Van Doesburg voor de schilderkunst is, is wat stilte is voor de muziek en ruimte voor de bouwkunst. Cézanne en Gauguin zagen echter geen kans een schilderij op te bouwen zonder aanwijzingen uit de realiteit. Wie zette wel die stap?

In 1916 kon zelfs van Doesburg zich nog niet voorstellen dat men zomaar abstracte vormen en kleuren opzette. Henri Matisse ging verder door de natuurvormen ondergeschikt te maken aan de compositie. De beslissende stap echter werd gezet door het kubisme, in het bijzonder door Picasso.