Startpagina / Samenvattingen / Rechtshandeling en overeenkomst 7e druk / rechtshandeling-conversie-nietig

Algemeen (conversie)

5 belangrijke vragen over Algemeen (conversie)

Onder bepaalde voorwaarden kan een nietige rechtshandeling van rechtswege worden geconverteerd (omgezet) in een geldige rechtshandeling (3:42). Wat wordt er bedoeld met van rechtswege?

Dat de conversie van rechtswege werkt, de rechter hoeft deze alleen maar te constateren, zo nodig ambtshalve om deze in te laten treden. De rechter hoeft dus geen conversie uit te spreken.
Evenmin is vereist, dat partijen beseffen dat conversie plaatsvindt: verrichten partijen zonder het te weten een nietige rechtshandeling, dan wordt deze geconverteerd indien aan de eisen van artikel 3:42 wordt voldaan. Het nietige beding wordt omgezet in een geldig beding.

Soms geef de wet zelf een conversieregel, noem een voorbeeld:

Bijvoorbeeld 3:85 lid 1, waarin een verbintenis tot overdracht van een goed voor bepaalde tijd wordt aangemerkt als een verbintenis tot vestiging van een vruchtgebruik voor dezelfde periode. Partijen of de rechter hoeven niet op zoek naar het geldige alternatief voor de nietige rechtshandeling: de wet reikt dit alternatief zelf aan.

Wat is het verschil tussen partiele nietigheid en conversie?

Bij conversie gaat het in principe om een kwalitatief nietigheidsprobleem (de rechtshandeling als zodanig is gebrekkig), bij partiele nietigheid om een kwantitatief nietigheidsprobleem (de rechtshandeling is deels gebrekkig).
Bij conversie worden de met de rechtshandeling nagestreefde doeleinden langs een nieuwe weg bereikt, terwijl bij partiele nietigheid een bepaald deel van de met de rechtshandeling nagestreefde doeleinden in het geheel niet worden bereikt.

Waarom verdient het in de praktijk aanbeveling om eerst de mogelijkheid van conversie te onderzoeken voordat tot partiele nietigheid wordt besloten?

Bij conversie worden de met de rechtshandeling nagestreefde doeleinden langs een nieuwe weg bereikt, terwijl bij partiele nietigheid een bepaald deel van de met de rechtshandeling nagestreefde doeleinden in het geheel niet worden bereikt.

Wat zijn de drie voorwaarden voor conversie?

1. de strekking van de nietige rechtshandeling moet beantwoorden aan die van een geldige rechtshandeling;
2. aangenomen moet kunnen worden dat die andere rechtshandeling zou zijn verricht als van de eerste rechtshandeling zou zijn afgezien wegens haar ongeldigheid;
3. de conversie mag niet onredelijk zijn tegenover een belanghebbende die niet als partij tot de rechtshandeling heeft meegewerkt.