Het begrip 'betrouwbaarheid' heeft betrekking op background-colorde mate waarin een test bij herhaalde afnamen onder dezelfde condities dezelfde score oplevert

• Spearman: 1904, 1910
  
• Gulliksen (1950): uitwerking
• Lord en Novick (1968): definitieve versie

• een probleem is dat in de praktijk als gevolg van een testafname doorgaans veranderingen bij een persoon worden veroorzaakt die van invloed kunnen zijn op de uitslag bij een volgende afname
• bovendien kunnen gelijkblijvende omgevingscondities bij herhaalde afname niet worden gegarandeerd

--> uit de gegeven omschrijving wordt het theoretische karakter van het betrouwbaarheidsbegrip duidelijk

--> in de praktijk wordt de betrouwbaarheid  van een test dan ook op een andere wijze bepaald dan door herhaalde afnamen; de definitie van betrouwbaarheid hoeft als gevolg hiervan echter niet te worden gewijzigd

• een zinvolle herhaalbaarheid van metingen wordt in hoge mate bemoeilijkt door geheugeneffecten en leerprocessen, die zich al bij de tweede afneming van een test onmiddellijk zullen doen gelden
• in de praktijk is het dus niet of nauwelijks zinvol om een test vaker dan eens aan dezelfde personen voor te leggen om een indruk te krijgen van de herhaalbaarheid of betrouwbaarheid van de testscore
• herhaalbaarheid van metingen moeten we ons derhalve hypothetisch voorstellen, als een gedachte-experiment

Onder gelijkblijvende condities vallen doorgaans allerlei kenmerken van de testomgeving en testprocedure:

• de items waaruit de test is samengesteld
• de instructie
• de ruimte waarin de test wordt voorgelegd
• de temperatuur en belichting in deze ruimte
• het schrijfgerei
• het tijdstip van afneming

Voorts geldt die eis van gelijkblijvendheid ook voor psychologische eigenschappen van de persoon, die voor de meting relevant zijn.

De term relevant refereert hier aan alle eigenschappen die invloed hebben op de testprestatie.

De betrouwbaarheid van de testscore wordt zowel door de bedoelde eigenschap numerieke vaardigheid als door de onbedoelde eigenschap woordbegrip bepaald, want het gaat om de mate waarin de meting herhaalbaar is, dus inclusief alle niet-bedoelde effecten.

1. Een persoon vele malen dezelfde test onder gelijkblijvende condities kunnen voorleggen
2. Testprestaties bij verschillende afnames onafhankelijk van elkaar (niets leren of herinneren)
3. Test situatie is onveranderd
4. Steeds zijn alle voor de meting relevante eigenschappen van invloed op de testprestatie
5. in deze situatie is er toch bij verschillende afnames invloed van onvoorspelbare factoren.

• men kan bijv. denken aan veranderlijke (instabiele) eigenschappen zoals motivatie, emotionaliteit en stemming
• de veranderlijkheid mag dus niet het gevolg zijn van de testprocedure, die aanleiding zou geven tot verandering door oefening, bijv. doordat er wordt geleerd
• is dat inderdaad wel het geval, dan zijn de testafnemingen niet meer onafhankelijk van elkaar
• een hogere score is dus het gevolg van het eerder hebben deelgenomen

• een black-out die de testprestatie van een respondent tijdens een specifieke testsessie nadelig beïnvloedt
• het tegengestelde effect kan ontstaan doordat iemand een helder moment heeft
• een plotselinge hoestbui of ander lichamelijk ongemak
• fluctuaties in het 'arousal'-niveau
• zich plotseling opdringende gedachten die niets met de test te maken hebben

Alle factoren die ten grondslag liggen aan de toevallige invloeden op het testgedrag hebben echter gemeen dat ze gebonden zijn aan een specifieke testsessie.