1. De onderlinge verschillen waren te groot
2. De leefwereld van de meeste mensen hield op bij de eigen directe omgeving
3. De infrastructuur was nog gering

Het besef tot een groter staatsverband, of een Europese cultuur te behoren was voor het grootste deel van de bevolking niet aanwezig.

De meerderheid van de bevolking kon niet lezen of schrijven, leefde op het platteland, in een wereld die vaak niet verder reikte dan die van familie, buurtschap, dorp of streek. Men hield zich voornamelijk bezig met de dagelijkse levensonderhoud. De infrastructuur liet, zeker in Oost-Europa te wensen over. Andere werelden drongen maar zelden door, en mocht men beseffen iets nieuws te ervaren, ontbrak vaak het referentiekader om het te duiden. Kennis van andere staatsverbanden waren onbekend of in mythische vormen gehuld.

1. Adel en patriciaat, aan vorstenhoven en in de diplomatie
2. De clerus (in het bijzonder de hogere echolons)
3. Bewoners van handelssteden en kustregio's (van oudsher kristallisatiepunten van communicatie)
4. Geleerden en wetenschappers (geruggesteund door de drukpers)