Startpagina / Samenvattingen / Veelvormige dynamiek : Europa in het ancien régime, 1450-1800 / natuurrecht-politiek-sociaal

Politieke theorie, 1650 - 1800 - Volkssoevereiniteit en natuurrecht

74 belangrijke vragen over Politieke theorie, 1650 - 1800 - Volkssoevereiniteit en natuurrecht

Waar komt het bericht volkssoevereiniteit als eerste voor?

bij de protestantse monarchmachen eind 16e eeuw.

Wat was het resultaat van de Two treatises of government van John Locke?

Er kwam tegenover het absolutistische descending theory of government opnieuw een ascending theory of government te staan.
De 17e eeuwse politiek eindigde zo met een herleving van de volkssoevereiniteit die in de 18e eeuw in volle bloei zou komen.

De volkssouvereiniteit was in diskrediet geraakt in de late 16e eeuw. Dit werd gezien als de theorie van de protestantse monachromachen, die de opstandigheid en tirannenmoord verdedigden.

1. Waarom kwam de leer van de volkssoevereiniteit in de late 16e eeuw in diskrediet?

De volkssoevereiniteit was de theorie van de protestantse monarchomachen, die opstandigheid en tirannenmoord verdedigden.
Alleen een sterke, geen verzet duldende monarchie (absolutisme) was in staat geweest een einde te maken aan de alles verwoestende burgeroorlogen.

In Frankrijk en Engeland groeide in de 2e helft 17e eeuw de oppositie tegen de religieuze en fiscale politieke van een expansieve monarchie.
juist of onjuist?

juist

Wanneer kwam het begrip volkssoevereiniteit weer boven?

Toen Locke er in de 17e eeuw weer over begon onder invloed van de godsdienstoorlogen.

2. Twee stelsels zijn van grote invloed geweest op de 18e eeuwse politiek. Welke?

Volkssoevereiniteit
republicanisme

Allebei zochten zij hun bestaansrecht in het verzet tegen elke vorm van ongecontroleerde uitoefening van de politieke macht.

Volkssoevereiniteit en het republicanisme zochten hun bestaansrecht in het verzet tegen elke vorm van ongecontroleerde uitoefening van de politieke macht. Het republicanisme is te herleiden tot de politieke geschriften van Aristoteles.
juist of onjuist?

juist

Wanneer kwam er oppositie tegen de religieuze en fiscale politiek van de expansieve monarchie in Frankrijk en Engeland (Stuart)

1670 en 1680

Wat was in staat geweest de burgeroorlogen in Frankrijk te beëindigen?

Een sterke, geen verzet duldende monarchie.
Toen het doel bereikt was beseften velen echter dat deze ontwikkeling ook negatieve effecten had. In Frankrijk en Engeland groeide oppositie tegen de religieuze en fiscale politiek van een expansieve monarchie.
De politieke theorie leverde de oppositie argumenten.

Waarin schoot republicanisme bij analyse staat tekort?

Geen ruimte voor soevereine instantie los van rest gemeenschap en die van bovenaf het politieke leven beheerste.
Archaïsche indruk

Welke twee hypothesen vormden het abstracte karakter van het natuurrecht?

Aan de bestaande staat of maatschappij was een zogenaamde natuurstaat of natuurlijke toestand vooraf gegaan, die gekenmerkt werd door het ontbreken van enige vorm van politieke organisatie (Hobbes). De andere is er dat er in de natuurstaat niet zozeer een strijd op leven en dood ging, maar een primitieve vorm van samenwerking tussen vrije en gelijke individuen (Locke).

In een republiek moesten mensen kunnen beschikken over politieke deugden. Het eigen belang moest ondergeschikt gemaakt worden aan het algemeen belang. bestuur moest beschikken over moed en pattriottisme, voorzichtigheid en gematigdheid.
juist of onjuist?

juist

Waar zochten de stelsels van volkssoevereiniteit en republicanisme hun bestaansrecht in?

Het verzet tegen elke vorm van ongecontroleerde uitoefening van de politieke macht.

Welke kritiek wordt geuit op Hobbes?

Wat is de waarde van je belofte om wetten te gehoorzamen waard als die door angst zijn afgedwongen? Hobbes had de natuurmens afgeschilderd als primitief en oorlogszuchtig. Hoe kon zo'n mens nog samenwerken?

Republicanisme is in feite aristocratisch? Leg uit waarom.

Politiek model van een kleinschalige stadstaat waarin een actieve burgerij deelnam aan het bestuur en de verdediging van de eigen gemeenschap.
politieke deugden vereist
eigenbelang ondergeschikt aan algemeen belang
tot het bestuur toegelaten: zij met moed, patriottisme, voorzichtigheid en gematigdheid

4. Waarin geloofde zowel het natuurrecht als de in de 17e eeuw opbloeiende natuurwetenschap?

In universele wetten en wetmatigheden.
Men raakte overtuigd van een universele en rationele natuurwet die door sommige filosofen gelijk gesteld werd aan de wil van God.
Als deze natuurwet zou worden ontdekt, zo werd gedacht, dan was men in staat de normen te bepalen waaraan het menselijk handelen zou moeten voldoen. Het onderscheid tussen goed en kwaad en tussen recht en onrecht zou dan voor altijd en voor iederen zijn vastgelegd.
De kennis van de natuurwet en de natuurlijke rechten en plichten die uit deze wet afgeleid konden worden, was ieder mens aangeboren of ingeplant.

Met welke vragen werd de aanval geopend op het absolutisme en op Hobbes?

- Hoe kon een gemeenschap waarin beloften en afspraken kennelijk heilig waren, desondanks gebruik maken van terreur?
- Wat was de waarde van de belofte de wetten te gehoorzamen als deze door angst was afgedwongen?

Binnen de republikeinse theorie was er geen ruimte voor een soevereine instantie die zich had los gemaakt van de rest van de gemeenschap en als het ware van bovenaf het politieke leven beheerste.
juist of onjuist?

juist

Waren de grote natuurrechtdenkers nog absoluut denkend?

Ja, Hugo de Groot rechtvaardigde het absolutisme vanuit het natuurrecht. Samuel Pufendorf ook.

Leer van de volkssoevereiniteit had een modern karakter. Waarom?

band met het natuurrecht en dus geloof in universele wetten en wetmatigheden

Wat was een probleem van dit sociaal contract?

Het probleem was meningsverschillen over dit hypothetische contract, er kon niet verwezen worden naar concrete historische feiten.
Maar dit was niet alleen een nadeel, het sociaal contract kon zo uitgroeien tot een belangrijk analytisch instrument.

Waarop was het natuurrecht tot op zekere hoogte een voorloper?

Het liberalisme

Aan wie kon het bestuur van de republiek worden overgelaten?

Alleen aan hen die beschikten over moed, en patriottisme. Voorzichtigheid en gematigdheid.

Het relatief moderne karakter van de volkssoevereiniteit was verzekerd door de verbinding die tot stand kwam met het natuurrecht. Het natuurrecht ging uit van een universele en rationele wet die door sommige filosofen gelijkgesteld werd aan de wil van God. Als deze natuurwet zou worden ontdekt, dan was men in staat de normen te bepalen waaraan het menselijk handelen zou moeten voldoen.
juist of onjuist?

juist

De toepassing van het natuurrecht in de politiek ging gepaard met twee hypothesen.

aan de bestaande staat/maatschappij is een natuurstaat/natuurlijke toestand vooraf gegaan.
de mens had een einde gemaakt aan deze natuurstaat en een overeenkomst tussen overheid en onderdanen was nodig.

Hoe was de constructie van de staat na het afsluiten van het sociale contract?

Het was een constructie, opgebouwd uit de rechten en vrijheden die ieder individu in de natuurstaat had bezeten. Het gezag van de autoriteiten die met het bestuur en de wetgeving belast waren, was daarmee op een directe manier afkomstig van de burgers zelf.
Een centraal principe vanuit het natuurrecht was dat elk verdrag voor beide partijen bindend was. Hierdoor werd de discussie door het bestuur gevoerd in termen van consensus, instemming en wederzijdse beloften.

6. Daar het natuurrecht een abstract karakter heeft, is de toepassing ervan in de politiek alleen mogelijk door het uitwerken van twee hypothesen. Welke twee zijn dit?

Aan een bestaande staat of maatschappij is een zogenaamde natuurstaat/natuurlijke toestand vooraf gegaan, die gekenmerkt is door het ontbreken van enige vorm van politieke organisatie. Hierna wordt besloten tot het stichten van een maatschappij waarin het gezag op een ordelijke en regelmatige manier wordt uitgeoefend.
Het stichten van deze maatschappij wordt vastgelegd in een voor iedereen bindend verdrag waardoor geen onzekerheid kon bestaan over de rechten en plichten van de overheid en de onderdanen. Dit is het sociaal contract en werd gezien als het fundament van de staat.

Welke punten van kritiek waren er op het absolutisme (en op Hobbes)?

Hoe kon een gemeenschap waar beloften en afspraken heilig waren ook gebruik maken van terreur?
Hoe kan een oorlogszuchtige en egoïstische natuurstaatbewoner samenwerking met de medemens prefereren en een verdrag sluiten?
Het op strijd beluste individu van Hobbes was onhoudbaar omdat men vóór het bestaan van politieke instituties ook al aan elkaar verbonden was door verwantschap of sympathie.

Noem de twee hypothesen waarmee de toepassing van het natuurrecht in de politiek mogelijk werd.

1) Aan de bestaande staat of maatschappij was een natuurstaat of natuurlijke toestand voorafgegaan, die gekenmerkt werd door het ontbreken van enige vorm van politieke organisatie. (Hobbes)
2) Een primitieve vorm van samenwerking tussen vrije en gelijke individuen, waaraan omwille van zijn eigenbelang en om zijn bezit beter te kunnen beschermen een einde is gemaakt door de mens. (Locke)

Het natuurrecht was een rationeel recht, een dictaat van de rede, de recta ratio. Omdat de mens een rationeel wezen is, ontstond de zekerheid dat als men zich op een rationele manier wist te gedragen, de natuurwet niet werd overtreden.
juist of onjuist?

juist

Wat ontdekte John Locke in de natuurstaat?

Een primitieve vorm van samenwerking tussen vrije een gelijke individuen.

De politieke denker die besloot het Sociaal Contract te hanteren kwam tot de volgende conclusies.

de staat, ontstaan door SC, was een constructie van rechten en vrijheden die ieder individu in de natuurstaat had bezeten.
het gezag van de autoriteiten, belast met bestuur en wetgeving, was direct afkomstig van de burgers
elk verdrag was voor beide partijen bindend
politieke discussie in termen van consensus, instemming, beloften
autoriteiten moesten hun gezag bewijzen

Met welke vraag werd het absolutisme aangevallen (en op Hobbes)?

Hoe kon een gemeenschap waar beloften en afspraken heilig waren ook gebruik maken van terreur?
Hobbes was de verdediger van het absolutisme.
Maar het sociaal contract maakte het onlogisch dat een individu zijn rechten onvoorwaardelijk aan een soevereine instantie af zou staan.
Volgens Hobbes was een sociaal instinct bij de mens afwezig.

7. Hoe zagen Hobbs en Locke de natuurstaat?

Hobbs: de natuurstaat is een strijd op leven en dood. Mensen zijn als wolven: grenzeloos egoïstisch en oorlogszuchtig.

Locke: in de natuurstaat is een primitieve vorm van samenwerking tussen vrije en gelijke individuen.

Wie was Jean Barbeyrac (1674-1744)?

Een franse protestant. Hij vormde een belangrijke schakel tussen het 17e eeuwse natuurrecht en het 18e eeuwse science des moeurs. Hij vertaalde de Groot, Pufendorp en Locke in het frans. Rousseau las dit.

Wat was het verschil tussen het sociaal contract binnen de theorie van de volkssoevereiniteit en het sociaal contract van Hobbes?

Bij Hobbes staat het individu direct voorgoed en onvoorwaardelijk al zijn rechten aan de soevereine instantie af.

Voor welk probleem werd de politieke theorie geplaatst door de aanvaarding van het sociaal contract?

Meningsverschillen over de inhoud van dit hypothetische contract konden niet beslist worden door te verwijzen naar concrete historische feiten.

Waar ligt de kiem van de onvervreemdbare rechten die zowel in de Amerikaanse als in de Franse constitutie universele erkenning zou krijgen?

Van vroeger uit, voor het ontstaan van de politieke instituties, was men al verbonden door verwantschap en sympathie, zoals in gezinnen.
In de natuurstaat beschikte iedereen over een aantal onaantastbare rechten en vrijheden zoals het recht op zelfverdediging en het recht op bezit. Deze moesten ook na de vorming van een staat gehandhaafd blijven en beschermd worden.

9. Wat zijn de centrale principes van het natuurrecht?

Elk verdrag is voor beide partijen bindend
De politieke discussie over de soevereiniteit en de rechten en plichten van de burgers wordt gevoerd in termen van consensus, instemming en wederzijdse beloften
Gezag kan alleen op legitieme wijze worden uitgeoefend als de autoriteiten in staat zijn te bewijzen dat een verdrag hen dit had toegestaan

Wat was onlogisch in de theorie van Hobbes?

Het verdrag waarmee de grenzeloos egoïstische bewoner van de natuurstaat een samenwerking met medemens aangaat.
Verdrag veronderstelt sociaal instinct dat bij menselijke 'wolf' afwezig is.

Het sociaal contract in het natuurrecht was een hypothetisch contract. door de inventiviteit van politieke theoretici werd het een belangrijk analytisch instrument.
juist of onjuist?

juist

Theoretisch stelsel natuurrecht was voor diverse uitleg vatbaar. Noem enkele.

Het sociaal contract maakte de mens een zelfstandig en soeverein individu dat op bais van gelijkheid met anderen tot samenwerking kon besluiten.
Hugo de Groot en Samuel Pufendorf gaven ogv het natuurrecht de vorst legitimiteit.
Duitse staten met een verlicht absolutisme; de vorst ziet zich als dienaar van het volk. (alles voor en niets door het Volk)

10. Waarom kan een staat voortgekomen uit een sociaal verdrag nooit een absolutistische staat zijn?

Een verdrag is per definitie:

tussen 2 partijen
die vrijwillig
op voet van gelijkheid
met elkaar tot afspraken zijn gekomen.

Bij Hobbs' absolutisme is een sociaal contract een contract:

waarbij ieder individu
zijn rechten
voorgoed èn

onvoorwaardelijk
afstaat
aan de soevereine staat

Dit is geen contract, dit is capitulatie, een onvoorwaardelijke overgave

Beschrijf het ontstaan van het verlicht absolutisme in de 18e eeuwse Duitse Staten.

In het verlichte absolutisme werkte de monarcie smaen met een verlichte bureaucratie. Binnen de Duitse staten was de Vorst de eerste dienaar van het volk en deed geen beroep meer op het goddelijke recht. De Monarchie werd geseculariseerd(scheiding van kerk en staat) en ontdaan van sacrale elementen.
Door het natuurrecht en het sociale contract over te nemen ontleende de vorst zijn macht aan het volk. Hij aanvaarde de opdracht om de maatschappij welvarend te maken. Dit was het verlichte element.

Science des moeurs/sciense of man?

Praktische wetenschap in de 18e eeuw die zocht naar middelen waarmee de mens in de maatschappij deugdzaam en gelukkig kon worden.
Dit werd gevonden in door het toepassen van de juiste wetenschappelijke methode.
Empirische methode: observatie
17e eeuw: Descartes
18e eeuw: Newton

Waarom was het natuurrecht een voorloper van het liberalisme?

De nadruk werd gelegd op het autonome individu, in het bezit van rechten en vrijheden.
Deze positie werd echter pas bereikt na een intensief intellectueel debat.
De grote 17e eeuwse denkers waren nog in de ban van het absolutisme zij waren het meest bezig om het gezag van de vorst in de staat legitimiteit te verlenen.

In de 18e eeuw leverde in de Duitse staten het natuurrecht de argumenten voor de ideologie van het verlicht absolutisme. Men was ervan overtuigd dat met de natuurwet een rationele maatstaf in handen hadden. Waarmee welvaart en geluk van de bevolking bereikt kon worden.

11. Hoe interpreteerden de aanhangers van de leer der volkssoevereiniteit het sociaal contract?

Het sociaal contract is een formele bevestiging van een reeds bestaande vorm van sociaal en maatschappelijk leven.
Voor het ontstaan van politieke instituties leefde men immers in gezinnen en families en was men met elkaar verbonden door verwantschap en sympathie.
In de natuurstaat beschikte iedereen over een aantal onaantastbare rechten vrijheden (recht op zelfverdediging, recht op bezit) die ook na de vorming van de staat gehandhaafd en beschermd moesten worden.

Noem oorzaken van het falen van het verlichte absolutisme bij een groot aantal Pruisische en Oostenrijkse hervormingen.

- Innerlijke tegenstrijdigheid: De plicht van de vorst het algemeen belang te dienen, was een morele plicht die niet in evenwicht werd gehouden door de rechten van het volk.
- De achterstand in sociale en economische ontwikkeling die de Duitse staten hadden ten opzichte van West-Europa.
- Een radicale en explosieve combinatie van volkssoevereiniteit en democratie, die uit het revolutionaire Frankrijk werd geïmporteerd.

Een staat voortgekomen uit een vrijwillig afgesloten verdrag, kreeg geleidelijk maar onmiskenbaar een bijna idealistische strekking. Hoe kon zo'n gemeenschap gebruik maken van terreur?
juist of onjuist?

juist

Wat zijn de wetenschappelijke bijdragen van de theoloog Jean Barbeyrac 1674-1744?

Uit de kerk van Lausanne verdreven, hoogleraar Groningen
Schakel tussen 17e eeuwse natuurrecht en 18e eeuwse science des moers
Vertalingen van Hugo de Groot en Samuel Pufendorf
Bestreed Hobbes aan de hand van werken van John Locke Two treaties of government

De kritiek op de manier hoe Hobbs (absolutisme) het contract hanteerde:
Elk verdrag is per definitie een overeenkomst tussen 2 partijen die vrijwillig en op voet van gelijkheid met elkaar tot afspraken komen, omdat men daar voordeel van verwacht.
Dit maakt het onlogisch te veronderstellen dat ieder individu voor zich had besloten al zijn rechten voorgoed en onvoorwaardelijk af te staan.
juist of onjuist?

juist

Wat was het verschil tussen bestudering van Natuurrecht in Duitsland en West-Europa?

Duitsland: Natuurrecht bestudeert aan juridische faculteiten.
West-Europa: Natuurrecht uitgangspunt voor sociale wetenschap: Science des moeurs (science of man). Optimistisch van aard.

In de kritiek op Hobbes was het voor velen aannemelijker dat het volk over bepaalde rechten en vrijheden bleef beschikken, zoals het recht op zelfbeschikking dat in noodgevallen kon worden uitgeoefend.
juist of onjuist?

juist

In welke Duitse staten ontstond een natuurrechtelijk politiek stelsel waarin de vorst zichzelf als eerste dienaar van het volk beschouwde?

Pruisen, Oostenrijk

Wat is science de Moeurs?

DMV observatie vaststellen op welke wijze de mens een gelukkige en deugdzame maatschappij kan creëren. Montesqiue en Rosseau.
Was in de ogen van de beoefenaars de meest nuttige wetenschap omdat zij de regels gaf voor de constructie van een rationele maatschappij.

Waarom was Jean Barbeyrac (1674 - 1744, Franse protestant die naar de Republiek vertrok en in Groningen hoogleraar rechten werd) een belangrijke schakel tussen het zeventiende-eeuwse natuurrecht en de achttiende-eeuwse science des moeurs?

Met zijn Franse vertalingen van Hugo de Groots De jure belli ac pacis en Samuel Pufendorfs De jure naturae et gentium werden de klassieke teksten van het zeventiende-eeuwse natuurrecht voor een breed publiek toegankelijk.

In de kritiek op Hobbs was het ook onlogisch dat de grenzeloos egoïstische en oorlogszuchtige bewoner van de natuurstaat kennelijk plotseling de samenwerking met zijn medemens prefereerde en met hem een verdrag sloot.
juist of onjuist

juist

15. Waardoor werd het verlicht absolutisme eind 18e eeuw verdrongen?

Door de combinatie van volkssoevereiniteit en democratie, geïmporteerd vanuit het revolutionaire Frankrijk

Barbeyrac gebruikte de Two treatises of government van Locke om de theorie van Hobbes te bestrijden. Wat wilde hij bewijzen?

Een volk zou nooit volledig afstand doen van zijn rechten, elk politiek gezag was voorwaardelijk en ieder volk hield principieel het recht op verzet.
Op gezag van Locke, verdedigde hij een natuurrechtelijke variant van de leer der volkssouvereiniteit
De 18e eeuwse politiek zou diepgaand worden beïnvloed door deze theorieën.

Welke fundamentele stelling leverde het natuurrecht voor het verzet tegen het absolutisme op?

Het verklaarde ook het hoogste gezag in de staat ondergeschikt aan een rationele natuurwet.
Men stelde een geloof in de morele vooruitgang van de mens.
Niemand was zonder meer het willoze instrument van zijn hartstochten (zoals Hobbes van menig was).Integendeel, ieder mens had een sociaal instinct en een uitgesproken voorkeur voor harmonie en geluk. Dit laatste kon bereikt worden door de samenwerking van vrije en verantwoordelijke burgers.

16. Wat wordt verstaan onder science des moeurs of science of man?

is een verlichte sociale wetenschap,
ontwikkeld in de 18e eeuw in W-Europa.
heeft natuurrecht als uitgangspunt.
is vooral een praktische wetenschap
zocht naar middelen waarmee de mens in de maatschappij deugdzaam en gelukkig kon worden
is empirisch: door middel van observaties
gaf regels voor de constructie van een rationele maatschappij

17. Wat was de rol van Jean Barbeyrac (1674-1744)?

Hij was een belangrijke schakel tussen het 17e eeuwse natuurrecht en de 18e eeuwse science des moeurs.
Hij vertaalde Hugo de Groot en Samuel Pufendorf in het Frans
Hij citeerde John Locke om het absolutisme van Hobbes te bestrijden: een volk doet nooit volledig afstand van zijn rechten; elk politiek gezag was voorwaardelijk en ieder volk behield principieel het recht op verzet.

18. Volgens het absolutisme van Hobbes wordt ieder mens uitsluitend door redeloze hartstochten beheerst. Daarom kon alleen een onbeperkt staatsgezag een permanente anarchie of burgeroorlog voorkomen. Wat stelde Barbeyrac hier tegenover?

Het verlichte natuurrecht stelde tegenover deze vlucht in de staat, die door angst wordt bepaald, een geloof in de morele vooruitgang van de mens. Hierdoor kreeg de staat de opgave een zo groot mogelijk deel van de oorspronkelijke vrijheid van de burgers in stand te houden.
Volgens Barbeyrac zijn mensen geen willoze instrumenten van hun hartstochten. Ieder mens, ook de eenvoudige burger, heeft een sociaal instinct en een uitgesproken voorkeur voor harmonie en geluk. Hetgeen te bereiken is door de samenwerking van vrije en verantwoordelijke burgers.

De grote 17e eeuwse natuurrechtdenkers (Hugo de Groot, Samuel Pufendorf) gebruikten het natuurrecht in eerste instantie om het gezag van de vorst in de staat legitimiteit te verlenen. In de 18e eeuwse Duitse staten leverde het natuurrecht de argumenten voor de ideologie van het verlicht absolutisme.
juist of onjuist?

juist

Met het natuurrecht kon door een project van wetgeving, uit een gefragmenteerde maatschappij met een onoverzichtelijk aantal overgeleverde gebruiken en rechtsregels, een moderne eenheidsstaat geconstrueerd worden.
juist of onjuist?

juist

In het verlicht absolutisme werkte de monarchie samen met een verlichte bureaucratie, waarin de sleutelposities door juristen werden ingenomen.
juist of onjuist?

juist

Het verlicht absolutisme kan gereduceerd worden tot een eenvoudige formule: alles voor en niet door het volk. Want al zag de vorst het als zijn taak het welzijn van zijn volk te bevorderen, alleen hijzelf besliste over de maatregelen die nodig waren. De plicht van de vorst het algemeen belang te dienen, was een morele plicht die niet in evenwicht werd gehouden door de rechten van het volk.
juist of onjuist?

juist

Geef een aantal kenmerken van Jean Barbeyrac (1674 - 1744)

Schakel tussen het 17e eeuwse natuurrecht en de 18e eeuwse science des moeurs.
Een volk doet nooit volledig afstand van rechten; elk politiek gezag was voorwaardelijk en ieder volk behield recht op verzet
Staat moet zoveel mogelijk oorspronkelijke vrijheid burgers in stand houden. (optimistischer beeld mens door science of men)
Mens had sociaal instinct voor harmonie en geluk: bereiken door samenwerking vrije burgers.

In de 18e eeuw was er een overgang van een rationalistische naar een meer empirische methode van onderzoek. Het ontwerpen van speculatieve hypothesen en het zoeken naar verborgen oorzaken werd vervangen door een vertrouwen in observatie. De kennis van de verschijnselen werd op feiten gebaseerd.
juist of onjuist?

juist

Typerend voor de verlichte science des moeurs was het geloof dat met een steeds nauwkeuriger observatie de progressie van de wetenschap was verzekerd. De science des moeurs gaf regels voor de constructie van een rationelen maatschappij.
juist of onjuist?

juist

Barbeyracs vertaling van Pufendorp werd voorzien van een inleiding waarin hij de science des moeurs definieerde als een synthese van le Droit naturel, et la politique. Tevens bestreed hij Hobbs, met de argumenten ontleend aan de Two treatises of government van Locke.
juist of onjuist

juist

Op gezag van Locke verdedigde Barbeyrac een natuurrechtelijke variant van de leer der volkssoevereiniteit. Het natuurrecht leverde ten minste een fundamentele stelling: het verklaarde ook het hoogste gezag in de staat ondergeschikt aan een rationele natuurwet, die fungeerde als een onveranderlijke en universele maatstaf waaraan elke wetgeving geconformeerd moest worden.
Bovendien kreeg de staat de opgave een zo groot mogelijk deel van de oorspronkelijke vrijheid van de burgers in stand te houden.
juist of onjuist

juist

Wat betekent Science des moeurs?

Op het natuurrecht gebaseerde pragmatische sociale wetenschap. Ontstaan tijdens de verlichting. Doel = door observaties vaststellen op welke wijze de mens een gelukkige deugdzame maatschappij kan creëren. (Montesquieu en Rousseau)

Waarvan waren de 17e eeuwse natuurrechtdenkers nog in de ban?

Het absolutisme. Hugo de Groot (1583 - 1645) en Samuel Pufendorf (1623 - 1694) gebruikten natuurrecht om het gezag van de vorst in de staat legitimiteit te geven.

een PDF bestand en leer hem super snel

Geen aanmelding, e-mail of creditcard nodig!
AI maakt onbeperkte flashcards
AI maakt oefen toetsen van de stof
Stel vragen aan AI

Maak een notitieblok aan

Geen aanmelding, e-mail of creditcard nodig!
Heb en houd perfect overzicht
Maak Maak flashcards, notities en mindmaps
Oefen, test jezelf en scoor beter!

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Veelvormige dynamiek : Europa in het ancien régime, 1450-1800 | 9789058751577 | Willem Frijhoff

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Politieke theorie, 1650 - 1800 - Volkssoevereiniteit en natuurrecht

74 belangrijke vragen over Politieke theorie, 1650 - 1800 - Volkssoevereiniteit en natuurrecht

Waar komt het bericht volkssoevereiniteit als eerste voor?

Wat was het resultaat van de Two treatises of government van John Locke?

1. Waarom kwam de leer van de volkssoevereiniteit in de late 16e eeuw in diskrediet?

In Frankrijk en Engeland groeide in de 2e helft 17e eeuw de oppositie tegen de religieuze en fiscale politieke van een expansieve monarchie. juist of onjuist?

Wanneer kwam het begrip volkssoevereiniteit weer boven?

2. Twee stelsels zijn van grote invloed geweest op de 18e eeuwse politiek. Welke?

Volkssoevereiniteit en het republicanisme zochten hun bestaansrecht in het verzet tegen elke vorm van ongecontroleerde uitoefening van de politieke macht. Het republicanisme is te herleiden tot de politieke geschriften van Aristoteles.juist of onjuist?

Wanneer kwam er oppositie tegen de religieuze en fiscale politiek van de expansieve monarchie in Frankrijk en Engeland (Stuart)

Wat was in staat geweest de burgeroorlogen in Frankrijk te beëindigen?

Waarin schoot republicanisme bij analyse staat tekort?

Welke twee hypothesen vormden het abstracte karakter van het natuurrecht?

In een republiek moesten mensen kunnen beschikken over politieke deugden. Het eigen belang moest ondergeschikt gemaakt worden aan het algemeen belang. bestuur moest beschikken over moed en pattriottisme, voorzichtigheid en gematigdheid. juist of onjuist?

Waar zochten de stelsels van volkssoevereiniteit en republicanisme hun bestaansrecht in?

Welke kritiek wordt geuit op Hobbes?

Republicanisme is in feite aristocratisch? Leg uit waarom.

4. Waarin geloofde zowel het natuurrecht als de in de 17e eeuw opbloeiende natuurwetenschap?

Met welke vragen werd de aanval geopend op het absolutisme en op Hobbes?

Binnen de republikeinse theorie was er geen ruimte voor een soevereine instantie die zich had los gemaakt van de rest van de gemeenschap en als het ware van bovenaf het politieke leven beheerste. juist of onjuist?

Waren de grote natuurrechtdenkers nog absoluut denkend?

Leer van de volkssoevereiniteit had een modern karakter. Waarom?

Wat was een probleem van dit sociaal contract?

Waarop was het natuurrecht tot op zekere hoogte een voorloper?

Aan wie kon het bestuur van de republiek worden overgelaten?

De toepassing van het natuurrecht in de politiek ging gepaard met twee hypothesen.

Hoe was de constructie van de staat na het afsluiten van het sociale contract?

6. Daar het natuurrecht een abstract karakter heeft, is de toepassing ervan in de politiek alleen mogelijk door het uitwerken van twee hypothesen. Welke twee zijn dit?

Welke punten van kritiek waren er op het absolutisme (en op Hobbes)?

Noem de twee hypothesen waarmee de toepassing van het natuurrecht in de politiek mogelijk werd.

Het natuurrecht was een rationeel recht, een dictaat van de rede, de recta ratio. Omdat de mens een rationeel wezen is, ontstond de zekerheid dat als men zich op een rationele manier wist te gedragen, de natuurwet niet werd overtreden. juist of onjuist?

Wat ontdekte John Locke in de natuurstaat?

De politieke denker die besloot het Sociaal Contract te hanteren kwam tot de volgende conclusies.

Met welke vraag werd het absolutisme aangevallen (en op Hobbes)?

7. Hoe zagen Hobbs en Locke de natuurstaat?

Wie was Jean Barbeyrac (1674-1744)?

Wat was het verschil tussen het sociaal contract binnen de theorie van de volkssoevereiniteit en het sociaal contract van Hobbes?

Voor welk probleem werd de politieke theorie geplaatst door de aanvaarding van het sociaal contract?

Waar ligt de kiem van de onvervreemdbare rechten die zowel in de Amerikaanse als in de Franse constitutie universele erkenning zou krijgen?

9. Wat zijn de centrale principes van het natuurrecht?

Wat was onlogisch in de theorie van Hobbes?

Het sociaal contract in het natuurrecht was een hypothetisch contract. door de inventiviteit van politieke theoretici werd het een belangrijk analytisch instrument. juist of onjuist?

Theoretisch stelsel natuurrecht was voor diverse uitleg vatbaar. Noem enkele.

10. Waarom kan een staat voortgekomen uit een sociaal verdrag nooit een absolutistische staat zijn?

Beschrijf het ontstaan van het verlicht absolutisme in de 18e eeuwse Duitse Staten.

Science des moeurs/sciense of man?

Waarom was het natuurrecht een voorloper van het liberalisme?

11. Hoe interpreteerden de aanhangers van de leer der volkssoevereiniteit het sociaal contract?

Noem oorzaken van het falen van het verlichte absolutisme bij een groot aantal Pruisische en Oostenrijkse hervormingen.

Een staat voortgekomen uit een vrijwillig afgesloten verdrag, kreeg geleidelijk maar onmiskenbaar een bijna idealistische strekking. Hoe kon zo'n gemeenschap gebruik maken van terreur?juist of onjuist?

Wat zijn de wetenschappelijke bijdragen van de theoloog Jean Barbeyrac 1674-1744?

Wat was het verschil tussen bestudering van Natuurrecht in Duitsland en West-Europa?

In de kritiek op Hobbes was het voor velen aannemelijker dat het volk over bepaalde rechten en vrijheden bleef beschikken, zoals het recht op zelfbeschikking dat in noodgevallen kon worden uitgeoefend. juist of onjuist?

In welke Duitse staten ontstond een natuurrechtelijk politiek stelsel waarin de vorst zichzelf als eerste dienaar van het volk beschouwde?

Wat is science de Moeurs?

Waarom was Jean Barbeyrac (1674 - 1744, Franse protestant die naar de Republiek vertrok en in Groningen hoogleraar rechten werd) een belangrijke schakel tussen het zeventiende-eeuwse natuurrecht en de achttiende-eeuwse science des moeurs?

In de kritiek op Hobbs was het ook onlogisch dat de grenzeloos egoïstische en oorlogszuchtige bewoner van de natuurstaat kennelijk plotseling de samenwerking met zijn medemens prefereerde en met hem een verdrag sloot. juist of onjuist

15. Waardoor werd het verlicht absolutisme eind 18e eeuw verdrongen?

Barbeyrac gebruikte de Two treatises of government van Locke om de theorie van Hobbes te bestrijden. Wat wilde hij bewijzen?

Welke fundamentele stelling leverde het natuurrecht voor het verzet tegen het absolutisme op?

16. Wat wordt verstaan onder science des moeurs of science of man?

17. Wat was de rol van Jean Barbeyrac (1674-1744)?

18. Volgens het absolutisme van Hobbes wordt ieder mens uitsluitend door redeloze hartstochten beheerst. Daarom kon alleen een onbeperkt staatsgezag een permanente anarchie of burgeroorlog voorkomen. Wat stelde Barbeyrac hier tegenover?

Met het natuurrecht kon door een project van wetgeving, uit een gefragmenteerde maatschappij met een onoverzichtelijk aantal overgeleverde gebruiken en rechtsregels, een moderne eenheidsstaat geconstrueerd worden. juist of onjuist?

In het verlicht absolutisme werkte de monarchie samen met een verlichte bureaucratie, waarin de sleutelposities door juristen werden ingenomen. juist of onjuist?

Geef een aantal kenmerken van Jean Barbeyrac (1674 - 1744)

Typerend voor de verlichte science des moeurs was het geloof dat met een steeds nauwkeuriger observatie de progressie van de wetenschap was verzekerd. De science des moeurs gaf regels voor de constructie van een rationelen maatschappij. juist of onjuist?

Barbeyracs vertaling van Pufendorp werd voorzien van een inleiding waarin hij de science des moeurs definieerde als een synthese van le Droit naturel, et la politique. Tevens bestreed hij Hobbs, met de argumenten ontleend aan de Two treatises of government van Locke.juist of onjuist

Wat betekent Science des moeurs?

Waarvan waren de 17e eeuwse natuurrechtdenkers nog in de ban?

Probeer onze studie magie gratis!

Upload een PDF bestand en leer hem super snel

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Bevolking, economie en sociale verhoudingen - Bevolking - Demografische ontwikkelingen

Veelvormige dynamiek : Europa in het ancien …

Manieren van kijken inleiding kunstgeschiede…

Het ancien régime : Europa in de vroegmodern…

Oriëntatiecursus cultuurwetenschappen

Pia Pia Método di Papiamentu

psychologie

Inleiding in de filosofie

In Frankrijk en Engeland groeide in de 2e helft 17e eeuw de oppositie tegen de religieuze en fiscale politieke van een expansieve monarchie.
juist of onjuist?

Volkssoevereiniteit en het republicanisme zochten hun bestaansrecht in het verzet tegen elke vorm van ongecontroleerde uitoefening van de politieke macht. Het republicanisme is te herleiden tot de politieke geschriften van Aristoteles.
juist of onjuist?

In een republiek moesten mensen kunnen beschikken over politieke deugden. Het eigen belang moest ondergeschikt gemaakt worden aan het algemeen belang. bestuur moest beschikken over moed en pattriottisme, voorzichtigheid en gematigdheid.
juist of onjuist?

Binnen de republikeinse theorie was er geen ruimte voor een soevereine instantie die zich had los gemaakt van de rest van de gemeenschap en als het ware van bovenaf het politieke leven beheerste.
juist of onjuist?

Het natuurrecht was een rationeel recht, een dictaat van de rede, de recta ratio. Omdat de mens een rationeel wezen is, ontstond de zekerheid dat als men zich op een rationele manier wist te gedragen, de natuurwet niet werd overtreden.
juist of onjuist?

Het sociaal contract in het natuurrecht was een hypothetisch contract. door de inventiviteit van politieke theoretici werd het een belangrijk analytisch instrument.
juist of onjuist?

Een staat voortgekomen uit een vrijwillig afgesloten verdrag, kreeg geleidelijk maar onmiskenbaar een bijna idealistische strekking. Hoe kon zo'n gemeenschap gebruik maken van terreur?
juist of onjuist?

In de kritiek op Hobbes was het voor velen aannemelijker dat het volk over bepaalde rechten en vrijheden bleef beschikken, zoals het recht op zelfbeschikking dat in noodgevallen kon worden uitgeoefend.
juist of onjuist?

In de kritiek op Hobbs was het ook onlogisch dat de grenzeloos egoïstische en oorlogszuchtige bewoner van de natuurstaat kennelijk plotseling de samenwerking met zijn medemens prefereerde en met hem een verdrag sloot.
juist of onjuist

Met het natuurrecht kon door een project van wetgeving, uit een gefragmenteerde maatschappij met een onoverzichtelijk aantal overgeleverde gebruiken en rechtsregels, een moderne eenheidsstaat geconstrueerd worden.
juist of onjuist?

In het verlicht absolutisme werkte de monarchie samen met een verlichte bureaucratie, waarin de sleutelposities door juristen werden ingenomen.
juist of onjuist?

Typerend voor de verlichte science des moeurs was het geloof dat met een steeds nauwkeuriger observatie de progressie van de wetenschap was verzekerd. De science des moeurs gaf regels voor de constructie van een rationelen maatschappij.
juist of onjuist?

Barbeyracs vertaling van Pufendorp werd voorzien van een inleiding waarin hij de science des moeurs definieerde als een synthese van le Droit naturel, et la politique. Tevens bestreed hij Hobbs, met de argumenten ontleend aan de Two treatises of government van Locke.
juist of onjuist

een PDF bestand en leer hem super snel