Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van Wijsbegeerte | 9789020988642 | Antoon Braeckman; Bart Raymaekers; Gerd Van Riel

• 0 Voorwoord en Inleiding: Over verwondering, contingentie en denken - als- ordenen

  Dit is een preview. Er zijn 21 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 0
  Laat hier meer flashcards zien

• Hoe wordt de vraagstelling naar de verhouding tussen denken en werkelijkheid geconcretiseerd en ingevuld?

  Aan de hand van de plaats, de positie en de rol van het subject.
  Door de grondig verschillende manieren waarop het subjectbegrip is ingevuld, krijgt meteen ook de historische periodisering reliëf.
  
  Daarnaast is ook expliciet aandacht besteed aan de manier waarop de relatie tussen denken en werkelijkheid vooral in de laatste twee eeuwen ook door de wetenschap is ingevuld.

• Wat zijn de perioden in de historisering?

  Oudheid en ME: sterke klemtoon op de werkelijkheid
  De moderne tijd: groeiende aandacht voor de beslissende rol van het subject 
  Hedendaagse tijd: toenemende kritiek op datzelfde subject.

• Het handboek legt uit welke rol verwondering en contigentie spelen in de filosofie en stelt dat in principe de verwondering 'alles wat feitelijk gegeven is, als anders mogelijk en dus als contingent (kan) laten verschijnen.' Wat wordt bedoeld met contingentie? Niet alleen betekenis term, maar leg uit wat in deze context met de term 'contingentie' bedoeld wordt.

  • Contingent  is in de filosofie datgene wat ook anders had kunnen zijn. 
  • Contingentie staat tegenover noodzakelijkheid, de eigenschap van een zijnde, gebeurtenis of entititeit die iets niet anders kan zijn dan het is.
  • Wanneer we ons verwonderen komt alles wat daarnet nog vertrouwd leek in een anders licht te staan. We ontdekken dus door de verwondering dat dingen die we als 'vast' of 'noodzakelijk' beschouwden dat in werkelijkheid niet zijn.  
  • NB: In dagelijks spraakgebruik is contingent een (vastgestelde) hoeveelheid.   

• Waarom wordt 'verwondering' in het handboek 'het vertrekpunt van de filosofie genoemd?'

  De relatie tussen denken en werkelijkheid of tussen denken en zijn, is het kernprobleem van de filosofie. Hierbij is het onderscheid tussen wat feitelijk is en wat mogelijk is van belang. Dat gaat als volgt in zijn werk: de verwondering laat het vertrouwde, het vanzelfsprekende als anders-mogelijk verschijnen en brengt daarmee een reflectie op gang om dit anders-mogelijke zijn opnieuw te ordenen en een plek te geven. Dit laatste is de rol van de filosofie, waarvan de verwondering op deze manier dus het vertrekpunt vormt.

• 0.1 Vertrouwdheid en verwondering

  Dit is een preview. Er zijn 13 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 0.1
  Laat hier meer flashcards zien

• Wat kan aanleiding geven tot verwondering?

  Het plotseling verdwijnen van de vertrouwdheid en de evidentie van de dingen rondom ons.

• Wat bedoelde Plato met: 'de verwondering is het begin en het beginsel van de wijsbegeerte'?

  De verwondering grijpt de doorbreking van het alledaagse aan om onszelf en onze vertrouwde wereld in twijfel te trekken en op zoek te gaan naar nieuwe antwoorden. Uit deze verwondering is de filosofie in historische zin voortgekomen.

• 0.2 Verwondering als contingentie

  Dit is een preview. Er zijn 27 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 0.2
  Laat hier meer flashcards zien

• Verwondering is: getroffen worden door het 'er-zijn' of het 'zo-zijn' van de dingen, vanuit het besef dat de dingen evengoed niet of anders hadden kunnen zijn. Abstractere formulering?

  Verwondering ontstaat door wat feitelijk gegeven is te contrasteren met wat mogelijk is.

• Hoe is de relatie tussen verwondering en contingentie?

  In en door de verwondering verschijnt de feitelijke gegevenheid als 'anders-mogelijk'. het verschijnt als toevallig zus of zo; het feitelijke dient zich aan als contingent.
  
  Contingent noemen we wat niet noodzakelijk, maar toevallig is; wat ook anders had kunnen zijn.

• 2. Waarom is verwondering een theoretische aangelegenheid?

  
  De verwondering stelt het vertrouwde aan de orde door het theoretisch te contrasteren met zijn "anders-mogelijk-zijn".
  Hierin verschilt verwondering aanzienlijk van de vertwijfeling of van andere vormen van acuut zinverlies. Daar is het wegvallen van vanzelfsprekendheden in de regel het resultaat van existentieel ingrijpende gebeurtenissen en veel minder van overwegend theoretische reflectie.

• Om te kunnen denken moeten we ordenen. Ordenen is mogelijk de belangrijkste taak van het denken. Leg uit waarom.

  Het denken moet in de veelheid van uiteenlopende en contingente ervaringen een overzichtelijk eenheid, samenhang en structuur aanbrengen, opdat de mens zich in de wereld kan oriënteren en staande houden.